6 Lekkere smaakmakers in je gerechten (de basis van een ayurvedische maaltijd met veel tips)

Standaard

Dat ik graag kook is wel duidelijk, anders zou ik 10 jaren geleden geen foodlog begonnen zijn. Er zijn meerdere artikelen op deze blog die gaan over de 6 smaken. Volgens de ayurvedische regels zouden deze 6 smaken in ieder gerecht toegepast moeten worden. Dat is omdat onze smaak invloed heeft op onze lichamelijke gezondheid.  In de oude ayurvedische gezondheidsleer werd gesteld  dat er in iedere maaltijd alle 6 smaken aanwezig moeten zijn. Echter alléén deze smaken te gebruiken, doet afbreuk aan de volle smaak van een gerecht. Wat kun je gebruiken ? Hier vind je een leuk artikel over lekkere smaakmakers in de keuken, en welke dat zijn.

Wat smaakt goed in onze gerechten ?

Zoet, zout, zuur, bitter, scherp en samentrekkend zijn de 6 smaken. Ooit eens heb ik een uitgebreid artikel geschreven over de invloed van deze 6 smaken. En over wélke invloed ze hebben op ons lichaam en onze gezondheid. Wat ze precies doen, in ons lichaam. En wat er gebeurt als je van één smaak teveel of te weinig krijgt.

Je kunt ze púúr gebruiken, maar het is lekkerder om ze te met elkaar te mengen. Een ideale manier om ze te mengen is om olie te gebruiken. Olie ‘draagt’ de smaak. Je zou alléén de smaak ‘zuur’ kunnen krijgen door citroen te gebruiken. Maar een paar kaffirblaadjes te gebruiken, is misschien nog wel lekkerder. Hier komen 6 lekkere smaakmakers in je gerechten  

Bergamot and leaf on white background. Isolate bergamot on white background.

1. Kaffirblaadjes (zuur)

De zure smaak vind je in voedingsmiddelen zoals citrusvruchten, zure room, yoghurt, azijn, kaas, citroen, groene druiven en gegist voedsel en kaffirblaadjes.

Wat zijn kaffirblaadjes ? Het zijn de blaadjes van de limoenboom. Ze zijn een beetje rond. Men noemt het ook wel ‘djeroek perut’. Ze groeien altijd met zijn tweetjes aan de takken. Soms zelfs wel met 3 blaadjes. En zo koop je ze ook. De blaadjes ruiken en smaken heerlijk naar limoen. Je kunt ze vaak wel in een toko of op de markt kopen. Invriezen gaat prima, maar vries ze niet in één keer ín. Verpak ze met 3 a 4 blaadjes tegelijk, en doe het dan in een diepvriesdoosje.

Je gaat deze blaadjes in hun geheel meestoven in een gerecht. In een curry of in een soep. Als het gerecht klaar is, vis je de blaadjes er weer ui, want je eet deze niet op. Je kunt deze blaadjes soms vers kopen, maar gedroogd zijn ze ook lekker en gemakkelijk te gebruiken. Samen met een citroengras stengel en kokosmelk maken ze van ieder stevig groente gerecht een oosterse traktatie.

TIP : Je kunt  deze combinatie met álle soorten groenten gebruiken. Met boontjes is het bijvoorbeeld erg lekker. Was en snij de boontjes. Doe ze in de pan. Sla even een citroengras (aan de dikke kant) 2 a 3 maal plat, en doe deze ook in de pan. 3 kaffirblaadjes erbij doen. Half water en half kokosmelk in de pan. Een theelepel koriander zaadjes. Peper en zout erbij. Schepje sambal. En je hebt je goede combinatie van de smaken.

Als je deze kaffirblaadjes niet kunt krijgen, dan kun je óók een (een goed afgewassen biologische) citroen invriezen. En er wat van afraspen, en door je gerecht doen. En de citroen terug in de vriezer doen.

2. Kokos (zoet)6 smaken kokosmelk

Het is niet alléén de suiker die een zoete smaak geeft. Rijst, tarwe, dadels en kokos zijn óók hebben óók de smaak zoet. Bananen of ander zoet fruit, vallen ook onder de smaak zoet. Wist je dat kokosbloesem-suiker géén suikerpiek geeft ? De meeste (iets grotere) AH hebben het wel. Het is bruin.  Idee ? maak eens een gerecht maken met rijst, een beetje kokosbloesem suiker en een fijngesneden dadel erin, dan heb je een heerlijk gerecht met de smaak zoet.

TIP : Wat je ook kunt doen is een stuk of 5 dadels (zonder pit !) in een blender doen. Doe er een eetlepel rozenwater bij. Beetje peper en zout, en een a twee eetlepels dikke yoghurt. Voeg zoveel water toe, zodat je saus een wat dikkere saus is. Goed blenderen. Eventueel nog wat water toevoegen. Dan heb je een zoetere dadelsaus, met de andere 5 smaken er óók in. Dit smaakt werkelijk uitstekend over asperges of met gebakken aubergine.

3. Sojasaus (zout)6 smaken sojasaus

Zeezout, rotszout, de meeste sojasauzen en kelp zijn voorbeelden van de zoute smaak. De Japanse keuken heeft veel zoute smaken in zich. In Nederland is een bedrijf, gevestigd in Rotterdam, die een pláátje van een sojasaus maakt. Het heet “Tomasu” en ik ben er verliefd op. Het geeft een volle  diepte en smaak aan een gerecht. Een origineel zachte Japanse saus die je werkelijk óveral voor kunt gebruiken is de volgende :

TIP : Neem 2 a 3 eetlepels geroosterde sesamzaadjes, wrijf ze plat in een vijzel tot ze op grof zand lijken. Doe er een 2 eetlepels sojasaus in en 1 eetlepel mirin. En een ¼ eetlepel sesamolie. Goed roeren en je hebt een héérlijke saus. Giet het bijvoorbeeld over groente.

TIP : Je kunt ook Japanse Ponzu snel zelf maken. Neem ca 100 ml sojasaus en het sap van 1 citroen. Een eetlepel (kokosbloesem) suiker erdoor. Goed roeren. Jammie.

TIP : Een klein pakje dikke Udon noodels in een pannetje met wat olie doen. Doe er 3 eetlepels Tomasu over en een eetlepel sesamzaadjes. 1 Eetlepel sesamolie en eventueel een klein schepje sambal.  Óók heel erg lekker.

4. Kurkuma (bitter)

6 smaken kurkuma

Koffie, bittere meloen, aloë vera, olijfolie, rabarber en de kruiden:  gele zuring, kurkuma wortel, paardebloem-wortel en sandelhout zijn voorbeelden van een bittere smaak.

Als je kurkuma poeder koopt, zorg er dan voor dat dit niet in het licht heeft gestaan. Kurkuma poeder moet donker bewaard zijn. Anders verliest het haar goede eigenschappen. De doorzichtige glazen potjes uit de supermarkt zijn dus niet zo’n goed idee. Hele goede kurkuma poeder koop je bijvoorbeeld bij dekurkumaspecialist.

Rabarber mag je nooit rauw eten, het is zó zuur en bitter dat het je tandglazuur oplost. Altijd koken met wat (kokosbloesem) suiker of sharkara suiker.

TIP : Fijngeraspte gember is een traktatie als je het door de rabarber doet. Met flink wat kokosbloesem suiker

TIP : Maak snel even je eigen curry door kurkumapoeder en wat gemalen komijn, wat koriander zaadjes en een béétje kaneel te mengen. Bak het 1 minuut in een pan met wat olie. Doe de kikkererwten erbij, met wat bonenkruid. Beetje peper. En je hebt je 6 smaken al weer te pakken. En het is : Lekker !

5. Mosterd (scherp)

6 smaken mosterd

De scherpe smaak vind je in de verschillende pepers, maar ook in uien, radijs, knoflook, mosterd en gember. Ooit eens heb ik een tip van Wilbrink gelezen, een paar jaren geleden.  Hij schreef dat je ieder lekker recept altijd begint met wat olie EN een klein schepje mosterd in de pan.

Sindsdien heb ik zijn tip opgevolgd en hij heeft gelijk ! Ieder gerecht krijgt een frisse diepte. Altijd lekker, en bij mij altijd het vaste begin van ieder recept. Ook voor taarten, ovengerechten en spaghetti enzovoort. Al sinds oude tijden hebben mensen in de gaten, dat de gerechten die je eet, met een klein schepje mosterd beter verteren. Zeker de iets zwaardere gerechten, zoals vet vlees, varkensvlees en vette vis.

TIP : Voedsel als bonen, komkommers en tomaten leven óp met een schepje mosterd erbij. Het bijzondere is, als de mosterd eenmaal in het gerecht is verwerkt dan proef je het niet meer. Doe gewoon een 1/2e theelepel mosterd in de pan, en maak de rest van je gerecht. De mosterd geeft een frisse diepte en zachtheid aan het gerecht.

6. Kikkererwten (Astringerend of Samentrekkend)

6 smaken granaatappel

Astringent is de laatste, deze is aanwezig in onrijpe bananen, granaatappel, kikkererwten, sperziebonen, gele spliterwten, linzen, okra, alfalfa en de kruiden : canadese geelwortel, kurkuma, lotuszaad, arjuna en aluin. Maar ook thee en rode wijn hebben deze smaak in zich.

TIP : Een lekkere tomatensaus leeft óp met een klein schepje mosterd en een klein scheutje wijn. Tomaten zijn zuur, mosterd is scherp, rode wijn is samentrekkend. Beetje peper en zout erbij. Klein beetje kurkuma poeder erbij. Klaar !

TIP : Kikkererwten met een schepje kurkuma, beetje garam masala en wat bonenkruid is feest eten.

TIPS als extra smaak-ideetjes

6 smaken udon noedels

TIP : Koop (of meng)  een potje vol met een paar goed smakende specerijen mengsels. Zoals de Garam Masala, de Ras el Hanout, van ‘Verstegen’ hebben ze een heerlijk curry mengsel, het heet ‘Shakshuka’. Doe een beetje in een olie of boter in de pan. Doe je curry mengsel erin. Even 20 seconden bakken en dan de groenten erin.

TIP : Koop een pakje kleine wraps. Pak 1 wrap. Pakje goed afsluiten (anders worden ze hard). Neem een vers eitje, doe daar wat peper, zout en een 1/2e theelepel currymengsel in. Eetlepel room erbij. Goed opschuimen met een koffieschuimer. Doe wat boter in de pan, schenk het eimengsel erbij. DIRECT de wrap erop leggen en geraspte kaas erover doen. Deksel op de pan en even bakken. Maar je kunt ook (ipv kaas) spinazie of groente etc op de wrap doen. Vouw je wrap dubbel en serveer. Salade erbij en wat extra groenten. Klaar alweer.

Tenslotte

Zou je dus een gezonde maaltijd, op grond van deze principes willen samenstellen, dan staan er 6 verschillende gerechten op de tafel. En in ieder gerecht zijn dan alle 6 smaken aanwezig, met  één duidelijke smaak.  De andere vijf zijn op de achtergrond aanwezig. Er is dus één zout gerecht, met de andere smaken op de achtergrond. Een zoet gerecht met de andere smaken op de achtergrond enz. Je hoeft ze niet allemaal elke dag te maken. Neem de ene dag bijvoorbeeld 3. En de volgende dag weer 1 of 2. Ze stellen dat iedere smaak één van onze organen stimuleert. En zo kun je dat doen. En zó kan ik nog wel uren dóórgaan, mensen.

Zoekt u de beste zuivere curcumine c3 en/of kurkuma longa ?  Ik, persoonlijk, beveel u de kurkuma specialist aan. Deze heeft uitstekende kurkuma in huis, van hoge kwaliteit voor een lage prijs. Met goede Know-How, en kennis van het product. Met liefde en zorgvuldige controle voor al hun kurkuma. En met zorg uitgekozen supplementen. Ethyleen Oxide vrij, Niet bestraald, GMO vrij, gecertificeerd halal en kosher, BSE/TSE vrij ! 

De NUMMER 1 in kurkuma en andere ayurvedische producten. 

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies.  Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding, voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.

Bronnen :

Over Tieneke Scholtens

Welkom op "De geneeskrachtige keuken" Foodlog. Dit is een geheel persoonlijke foodlog. Mijn naam is Tieneke Scholtens. Ik heb één hobby. Koken en leren over de uitwerking van voeding en ayurveda. De geneeskrachtige keuken heeft mijn passie, vooral wat de ayurvedische achtergrond betreft. Koken doe ik graag met een gezondheids achtergrond, dit doe ik al 49 jaren lang. Ik kom uit het onderwijs, en heb met enthousiasme eet- en kookles aan de kinderen gegeven. Ook interesseer ik me al ca 33 jaren lang voor de kennis over voeding uit de oude Ayurveda. Met een langdurende liefde voor kurkuma. Hoe prachtig en natuurlijk kunnen dingen zijn.

Volgende »

  1. Pingback: Italiaanse Zomerstoofschotel met dragon (subliem lekker !) | De Geneeskrachtige Keuken

  2. Intéressant artikel deze zes smaakmakers.
    Ik moet nog veel leren!
    Maar ga het wel proberen vooral dat schepje mosterd in gerechten.

    • Goedemorgen, Dank je wel voor je leuke reactie. Ja, dat kleine schepje mosterd is een gouden tip. Veel succes met de ayurvedische richtlijnen. Met een hartelijke groet van Tieneke

Leuk om u op mijn blog te ontvangen. Als u wilt, kunt u een reactie voor anderen achterlaten.

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.