Paddenstoelen zijn aards en magisch tegelijk. In de oudheid werden ze door de oude oervolken, zoals de Azteken, al geëerd als voedsel voor de Goden. En nog steeds zijn paddenstoelen, voor mensen,  iets bijzonders. De smaak, de geur en hun uiterlijk trekt ons. Paddenstoelen maken van een gewone maaltijd iets bijzonders. Gekweekt of uit het wild, vers of gedroogd, bijzonder of een alledaagse champignon. Van een gewone risotto kun je met een paar cantharellen iets heel bijzonders maken. Hier vind je een leuk en informatie uitgebreid artikel over paddenstoelen, met véél héérlijk recepten

Wat zijn paddenstoelen ? 

In de natuur spelen paddenstoelen een extreem belangrijke rol. Onder de grond ligt een fijnmazig netwerk van minuscule schimmeldraden. Dit fijne netwerk verbindt, net als het internet, planten en bomen met elkaar. Voedingsstoffen worden uitgewisseld, en zelfs medicijnen worden uitgewisseld. Alle gewassen zijn van deze ‘paddenstoelen schimmels’ afhankelijk. De biomassa en rijkdom van paddenstoelen en schimmels kun je niet altijd zien, maar is onder de grond even belangrijk als wat de allemaal boven de grond ziet.

Als je iemand vraagt om de namen van een paar soorten paddenstoelen op te noemen, zal men als éérste ‘champignon’ zeggen. Ik kan me de dag nog herinneren dat mijn vader vroeger eens thuis kwam met champignons. De eersten die ooit in de winkels kwamen te liggen.

Mijn moeder was er een beetje bang voor en wou ze niet eten. En ging in de vóór kamer zitten. Maar ons Vadertje en ikke hebben ze in plakjes gesneden, een paar plakjes ham in kleine reepjes gesneden. Alles in de pan en het geheel gebakken in boter. En op een broodje gedaan.  Ik kan me, nu zijn we 53 jaren verder, de geur en de smaak nog precies herinneren. We hadden een beetje feest met ons tweetjes. Papaatje en ikke. Wat was het bijzonder.

Nu vinden we paddenstoelen nog steeds alleskunners. Je kunt ze bakken, grillen, vullen of in plakjes snijden. Doe ze in een geurige stoofpot, gebruik ze als garnering. Met paddenstoelen kun je eigenlijk alle kanten op. Een heerlijke stoofpot na een lange herfstwandeling. Mmm,… ! Paddenstoelen soep ! Mmm,..

Magische paddenstoelen en de mens

In de vrije natuur halen paddenstoelen tijdens hun groei alle beschikbare voedingsstoffen uit de bodem. Noodgedwongen moeten ze hun heil steeds verderop  zoeken. Daardoor ontstaat een kring die in de Middeleeuwen een heksenkring of elfenkring genoemd werd.

Lange tijd bleven paddenstoelen voor de mens één groot mysterie. De ene paddenstoel kon je op eten, een andere was erg giftig. Uit het niets komen ze, tijdens vochtige dagen, uit de grond omhoog. En een paar dagen later waren ze weer verdwenen. Onze voorouders gaven ze niet voor niets bijzondere namen als duivelsbrood, vliegenzwam, eekhoorntjesbrood, elvenbankjes en heksenboleten. Men dacht dat paddenstoelen als bliksemschichten door de goden werden afgevuurd. Bij iedere inslag ontstond een nieuwe paddenstoel.

In de Middeleeuwen geloofde men zelfs dat de duivel, als dikke pad, telkens als hij wilde gaan zitten even een paddenstoel uit de grond liet komen. Later bleek dat er een fijn netwerk onder de grond zit, en aan de draden ervan ontstaan kleine knopje. Waar later de paddenstoel uit groeit.

Eetbaar ?,…. Of toch beter niet ?

Eeuwenlang speelde de paddenstoel een lugubere vorm van Russische roulette met de mens. Sommige soorten smaakten zeer goed, maar andere soorten paddenstoelen bleken over duisteren krachten te beschikken. Met gevaar voor eigen leven hebben onze voorouders de eetbare soorten, in de loop der jaren, uitgeprobeerd. Of laten uitproberen. En gedetermineerd.

Wat men zoal had bedacht was het ‘verplicht laten eten’ van onbekende paddenstoelen.  Door gevangenen. Als deze het overleefde was dat vroeger een reden om ze nog meer te laten proberen. En anders was het ‘einde verhaal’.

De bijwerkingen van de verkeerde soorten lopen uiteen van een stevige buikpijn, koude rillingen tot hallucinaties. Er is een verhaal dat de Romeinse keizer, Claudius, in het jaar 54 het loodje legde, omdat zijn vrouw, Aggripina, de groene knol amaniet aan zijn maaltijd toevoegde. Andere beroemde slachtoffers zijn Alexander 1^e van Rusland, en Karel 5^e uit Frankrijk.

Pas in de 16^e eeuw zijn de eerste mycologen, dit zijn paddenstoelen deskundigen, begonnen met het in kaart brengen van de verschillende soorten. En met hun mogelijke gevaren. Alhoewel sommige eetbare soorten soms griezelig veel lijken op hun giftige dubbelganger. Daarom moet je géén paddenstoelen zoeken en/of eten als je er geen verstand van hebt.  In Frankrijk kon je vroeger padenstoelen plukken en bij de apotheek laten screenen. De apotheker vertelde je dan of de paddenstoel wel of niet eetbaar was.

Wist je dat in 1991 een groep bergbeklimmers in de Alpen de overblijfselen van een man hebben gevonden ? In zijn primitieve rugzak troffen ze een ketting aan met gedroogde berkenzwammen. Onderzoek wees later uit dat deze man ongeveer 3300 jaren vóór onze jaartelling gestorven moet zijn. Hij droeg de paddenstoelen bij zich als proviand.

Paddenstoelen waren vroeger een delicatesse. Voor de rijken en de ervaren wildplukkers. De Chinezen en de Japanners kweken al 2000 jaren lang paddenstoelen. In Europa pas sinds de 17^e eeuw. De teelt van eetbare paddenstoelen werd in 1650 bij toeval ontdekt door een meloenkweker. Er groeiden spontaan champignons op zijn restproduct van meloenen. Daarna ontdekte men dat de catacomben van Parijs een ideale teeltplaats waren. Later moesten de champignons plaats maken voor de metro.

Schoonmaken en bewaren van paddenstoelen

Lees de rest van dit bericht →