Duidelijke informatie over het gebruik van vet, boter en ghee (een ayurvedisch gezichtspunt)

Standaard

Ooit eens was boter een gezond voedingsmiddel. Daarna was boter bijna gevaarlijk om te eten. Na de verminderde inname van vet werden we niet gezonder, en namen de hart- en vaatziekten niet af. Nu heeft men ontdekt dat er Vitamine K2 in boter voorkomt, een stof is die ons hart gezond houdt, na onderzoek blijkt dat vitamine k2 een goed effect heeft op ons hart- en bloedvaten. Vitamine k2 zit, onder andere, in zuivere roomboter.  Laten we eens bij de ayurveda te rade gaan wat de gangbare mening is over boter. Of geklaarde boter, ook wel ghee genaamd. Hier vindt u een leuk en informatief artikel over vet, boter en ghee. Gezien vanuit een ayurvedisch perspectief.

Is roomboter gezond of ongezond ? 

boter-en-vitamine-k2

Roomboter blijkt niet slecht te zijn voor ons hart en onze bloedvaten

Gedurende enige tientallen jaren is ons van alle kanten voorgehouden dat vetten in onze maaltijden ongezond zijn. En dat we dat voor een deel moeten vermijden. Want vetten worden in verband gebracht met hart- en vaatziekten, overgewicht en obesitas. Dit was omdat men dacht dat vetten meer calorieën per gram bevatten dan koolhydraten en eiwitten. En we luisterden allemaal naar dit advies. Eigenlijk begon dit allemaal rond 1977. Sindsdien zijn we op de hoeveelheid vetten in ons voedsel gaan letten.
In de supermarkten lagen erg veel artikelen die trots op het etiket gingen vermelden dat ze weinig tot geen vet bevatten. En in plaats dat de hart- en vaatziekten etc afnamen, en wij gezonder werden, gebeurde het tegengestelde. Het bracht ons niet veel goeds. Het aantal hart- en vaatziekten is nauwelijks afgenomen. En het aantal mensen met overgewicht en obesitas is enorm toegenomen. Dus ergens klopte er iets niet helemaal.
Een paar jaren later stelde men de adviezen iets bij. Niet alle vet was ongezond, maar alleen de verzadigde vetzuren waren ongezond. En de meervoudige onverzadigde vetzuren zouden juist wél gezond zijn. En werd er een nieuwe boosdoener gevonden : de transvetten. Het vreemde was dat die tot de ‘familie’ van de onverzadigde vetzuren behoort. En na een paar jaren werd dit inzicht óók weer veranderd. Het is voorstelbaar dat er heel veel mensen nu het spoor bijster waren. Wat klopt er nu wel en wat klopt er nu niet ? Zonder in alle soorten vet te verzanden gaan we eens kijken naar 2 soorten. De boter en de ghee.

Vitamine K2 zit ook in roomboter en in ghee, het blijkt zeer gezond te zijn

Vorig jaar waren we op een meditatie cursus. Daar krijgen we regelmatig lezingen over voeding. En dan gezien vanuit een ayurvedisch gezichtspunt. De discussie ging opeens over roomboter. Was roomboter nu goed of slecht om te eten ? Gezond of juist ongezond ? Roomboter heeft een flinke duw gehad, doordat het als ‘slecht’ en ‘ongezond’ werd afgeschilderd. Ten opzichte van de ‘goede’ en ‘gezonde’ margarine.

Onze leraar stuurde toen iemand naar de keuken, die kwam met een bord terug. Daar lag iets op, boter ! Onze leraar nam een klontje boter van het bord. En hield het in de hand. Stak zijn hand vooruit en hield het bord eronder. Bijna direct drupte de boter uit zijn vuist, terug op het bord.

..”..Wat zien jullie..”.. ? was toen de vraag

En de discussie was ten einde en de les begon. Hoe kun je denken dat pure roomboter slecht voor je is ? Het smelt op je lichaamstemperatuur. Dus zal het nooit in je aderen vastplakken. In boter zit vitamine K2, dit is een belangrijke vitamine. Het houdt de aderen soepel. En het cholesterol gehalte lager. Flink wat boter op je brood en, als je het eet, ontbijtkoek was gezonder dan een klein beetje boter, bleek ook na wetenschappelijk onderzoek.

Er zijn verschillende soorten vetten. In boter zit bijvoorbeeld cis-olie zuur. Dit is een voorbeeld van een enkelvoudige onverzadigd vetzuur. Het is veel in onze voeding aanwezig. Dit soort vetten zit, onder meer, in vlees, melk, fruit, olijven, avocado’s, noten en diverse granen. Deze vetten zijn vloeibaar op kamertemperatuur, op lichaamstemperatuur en kunnen zelfs in de koelkast nog stroperig zijn. Er zijn steeds meer wetenschappelijke onderzoeken te lezen die erop wijzen dat dit tot de zeer gezonde vetten behoren (1) .

Met andere woorden het “Mediterrane dieet” was gezond voor ons. Met zijn olijfolie en hogere consumptie van verse groenten en vis. Door dit dieet

olijf-olie

Olijfolie ziet er prachtig uit,is gezond vet en past in een Mediterraan dieet

verminderde het risico op een hartaanval met 18%. En het bleek, na onderzoek en vele studies, dat het volgen van een Mediterraan dieet het risico op overlijden ten gevolge van hart- en vaatziekten met 39% afnam. Evenals de cijfers omtrent een beroerte. Dit zijn cijfers om over na te denken. (4)

Uit een ander onderzoek bleek dat ditzelfde Mediterrane dieet ook leidde tot een grotere afname in het gewicht, in tegen stelling tot een vetarm dieet. En eveneens nam het goede cholesterol (HDL) toe (5). En als men dan ook nog de koolhydraten inname verminderde en men méér gezonde vetten tot zich nam het slechte cholesterol (DHL) en steeg het goede cholesterol (HDL) (6)
In deze onverzadigde vetten, het gezonde vet,  zit Vitamine K2. Een gezonde Vitamine die onze aderen soepel houdt. Deze Vitamine K2 wordt, in tegenstelling tot vitamine K1, ingebouwd in de LDL cholesterol deeltjes die van de lever naar andere organen gaan. Dit betekent dat de LDL-deeltjes door de vitamine K2 meegenomen wordt naar de vaatwanden. Deze Vitamine K2 wordt in de vaatwand opgenomen en doet daar zijn versoepelende werk. Het is dus de vitamine K2 die een gezond effect op de bloedvaten heeft.  Het houdt de aderwand soepel en verlaagt daarmee de bloeddruk. En houdt het cholesterol op peil.

Vetarm eten ? 

Vetarm eten betekent automatisch dat er relatief méér koolhydraten gegeten worden. En, logischerwijze, hebben de adviezen om vetarm en ‘light’ producten te eten geen afname maar juiste een toename van hart- en vaatziekten onder de mensen veroorzaakt. Door het niet eten van deze gezonde vetten, kregen veel mensen een ernstig tekort aan deze Vitamine K2. Vooral veel van onze ouderen hebben het ‘verkeerde advies’ opgevolgd een kregen derhalve een tekort aan Vitamine K2. Wat gebeurt er in je lichaam als je te weinig van deze Vitamine K2 hebt ? Dan kun je last krijgen van het volgende :

  • Een hoge bloeddruk
  • Diabetes,
  • Nieraandoeningen
  • Hart- en vaatziekten (hier had ongeveer de helft van de onderzochte mensen een tekort aan Vitamine K2)
  • Een tekort aan deze vitamine blijkt een groot deel van alle hart- en vaatproblemen en sterfte te verklaren
  • Meer dan de bloeddruk en het cholesterol gehalte.

Is het niet een rare wereld om de gezonde vetten af te raden en als mensen vervolgens ziek worden,  ze dan vervolgens medicijnen te geven tegen een tekort ? Hetzelfde gebeurt er met magnesium. Bij een ernstig tekort aan magnesium kun je mensen beter magnesium geven, en geen medicijnen die het tekort aan magnesium verdoezelen (2).

Vitamine K2 zit in zuivere roomboter, in ghee, en ook in gefermenteerde sojabonen. Dit heet “natto”. Maar er zitten ook kleine beetjes Vitamine k2 in vlees en eieren. En in gefermenteerde zuivelproducten zoals kaas en kwark. Als men goed eet wordt er ook Vitamine K2 in de darmen aangemaakt. Het Mediterrane dieet blijkt een goede eetstijl voor een goede gezondheid. (3)
Hiermee willen we niet beweren dat u rustig een half pakje roomboter per dag kun eten. Maar een, in een stukje boter gebakken, eitje ? Op een broodje met volvette kaas ? Dat blijkt dus helemaal niet zo’n slecht idee.

Wat is ghee ? (oftewel geklaarde boter) 

 

Ghee smelt óók op lage temperaturen, als je het in je hand houdt, dan smelt het al. 

Ghee is een eeuwenoud Ayurvedisch middel. Het is een soort boter, waaruit alle melk eiwitten zijn verwijderd. Evenals het vocht. Als je boter te snel verwarmd dan kan het, met een grote knal, door je keuken spatten. Het water in de boter is gaan koken en daarna heb je een grote rommel. Bij ghee is ook het water en ander vocht uit de boter verdampt.

Dus : zelfs als je een koemelk allergie hebt, kun je ghee prima verdragen.

Ghee is een botersoort die je nu bijna overal kunt kopen. Vroeger waren ze alleen in blikken te koop. Maar tegenwoordig biedt zelfs de Appie Heijn ze al aan in kleine pakjes. Ghee is zacht en zuiver van smaak en je kunt het goed gebruiken bij het bereiden van maaltijden.

Bijvoorbeeld voor het bakken, frituren en ook als een soort boter op je brood. Een van de redenen dat ghee zo populair is, is het intense zuiveringsproces waarbij van melk uiteindelijk ghee wordt gemaakt.

 

 

Het hele proces is ook bijzonder, maar wel langdurig :

  • Eerst wordt de rauwe melk gekookt en omgezet tot yoghurt
  • Door de yoghurt met de juiste hoeveelheid water te karnen ontstaat karnemelk
  • De boter die vrijkomt bij het maken van karnemelk wordt dan heel langzaam ingekookt op een laag vuurtje totdat het goudkleurige vet (ghee) komt bovendrijven.
  • De onzuiverheden zakken naar de bodem en worden eruit gefilterd
  • Wat nu overblijft is het pure vet : ghee

Wat eerst zwaar verteerbaar was, de volle melk, is lichter verteerbaar geworden door de verschillende stappen in het omzettings proces. Vokgens de ayurveda is er een soort vet dat als uiterst slecht wordt beschouwd : margarine. . Dane Roubos heeft er een ayurvedisch artikel over geschreven “The Great Margarine Hoax” (7).

Het beste voedingsmiddel in je keuken : ghee !

Volgens de ayurveda is een olieachtige eigenschap in je voeding het beste middel voor een mooie glanzende huid en een zijdeachtige glans in je haren. Een vetarm dieet wordt door de ayurveda niet aangeraden, je hebt vet nodig. Het is niet hetzelfde als gewone roomboter. Je kunt het beter omschrijven als een speciale en gezonde soort bakvet. De oorspronkelijke wijzen van de ayurveda waren er dol op, en gebruikten ghee voor van alles. Ghee is van oudsher een belangrijk ingrediënt in de keuken. En dat is nog steeds zo, ondanks het advies en de ‘moderne grillen van vet inname’. Zoals dit in de ayurveda werd omschreven.

In de ayurveda stond ghee bekend om haar uitstekende eigenschappen. Men name zijn daar de volgende genoemd :

  1. gewichtsverlies
  2. een goed cholesterol gehalte
  3. een gezonde spijsvertering
  4. goede haar- en huid bevochtiging van binnen uit
  5. soepele gewrichten
  6. zachte en goede ontlasting

Natuurlijk schrijft de ayurveda ook over slechte vetten, zoals geharde vetten een meervoudig onverzadigde vetten. Maar vermeld ook dat de tegenstanders van alle vetten een prijs hebben betaald door hun vetarme voeding. Dit wordt vermeld als een slechte fysieke en zelfs mentale gezondheid, veroorzaakt door te weinig gezonde vetten. Je kunt wel degelijk te veel vet binnen krijgen, en dit is ook niet goed voor je gezondheid. In de ayurveda zijn vetten nooit op een voetstuk gezet, dus zijn ze er ook nooit vanaf gevallen.

In de ayurvedische gezondheidsleer zijn vetten gewoon een vast onderdeel van een goed voedingspatroon geweest. Je hebt vet nodig om je spijsverteringsvuur goed op gang te houden en om je voedsel lekker te laten smaken. En om je voedsel er goed uit te laten zien, zodat je het met plezier eet. Zonder vet in je eten is en blijft je spijsverterings vuur laag en onregelmatig. Omdat vet helpt bij de vertering van eiwitten, koolhydraten, mineralen en andere voedingsstoffen in je voedsel.

Volgens de ayurveda levert ghee, in vergelijking met alle andere vetten, de beste bijdrage aan het gezonde functioneren van je spijsvertering, aan de afweer tegen ziekte, aan je kracht, en om je dosha’s in  balans te houden, en om je lichaamsweefsel gezond te houden.

Met een hartelijke groet van Tieneke

Zoek je de beste curcumine en/of kurkuma ? Ik, persoonlijk, beveel u dekurkumaspecialist aan. Waarom ? Die heeft uitstekende kurkuma in huis, van hoge kwaliteit voor een lage prijs. Met goede Know-How, en kennis van het product. Met liefde en zorgvuldige controle voor al onze kurkuma. En met zorg uitgekozen andere supplementen. Zoals ‘Neem’, ‘Ashwagandha’  en ‘Boswellia Serrata’ . Een webshop met specialistische kennis en veelzijdige kurkuma producten. Ze zijn goed in heel veel ayurvedische producten. 

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies.  Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding,voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.

 

Bronnen :

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2843598/
  2. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2020/09/27/waarom-is-magnesium-goed-voor-ons-en-in-welke-voeding-vind-je-magnesium/
  3. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2014/03/15/de-mediterrane-keuken/
  4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19221219/
  5. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa0708681
  6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12716665/
  7. http://cruinthe.tripod.com/nexus/articles/margarine.html

Over Tieneke Scholtens

Welkom op "De geneeskrachtige keuken" Foodlog. Dit is een geheel persoonlijke foodlog. Mijn naam is Tieneke Scholtens. Ik heb één hobby. Koken en leren over de uitwerking van voeding en ayurveda. De geneeskrachtige keuken heeft mijn passie, vooral wat de ayurvedische achtergrond betreft. Koken doe ik graag met een gezondheids achtergrond, dit doe ik al 49 jaren lang. Ik kom uit het onderwijs, en heb met enthousiasme eet- en kookles aan de kinderen gegeven. Ook interesseer ik me al ca 33 jaren lang voor de kennis over voeding uit de oude Ayurveda. Met een langdurende liefde voor kurkuma. Hoe prachtig en natuurlijk kunnen dingen zijn.

Volgende »

  1. Pingback: Hoe versterk ik mijn immuunsysteem ? (een ayurvedisch gezichtspunt vol tips, uitleg en slaap oefeningen) | De Geneeskrachtige Keuken

  2. Jammer dat er niet meer reclame , bekendheid aan ghee wordt gegeven!!
    Velen denken nog steeds dat vet, roomboter, maar ook eieren cholesterol bommen zijn.
    Helaas lees en hoor ik weinig of niets van de betere en nieuwe inzichten….behalve in een site als deze,. De geneeskrachtige keuken.
    Meer en betere bekendheid zou zeker helpen ons allen gezonder en dus sterker , weerbaarder,
    te maken. Ook in de strijd tegen corona!!

    • Dank voor je reactie, Maria. Ja, de voedings industrie heeft een stevige vinger in de pap, qua informatie omtrent onze voeding. Het beste kan men zelf alert blijven. Ik help mee met het verzamelen van neutrale informatie. En het publiceren hiervan. Vandaar dat we ook geen enkele soort reclame op deze site accepteren. Met een hartelijke groet van Tieneke.

Leuk om u op mijn blog te ontvangen. Als u wilt, kunt u een reactie voor anderen achterlaten.

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.