Kerstmis in de 13e eeuw, wat at men en hoe ging het eraan toe. De 13e eeuw is van 1200 tot 1300 ná Chr. Dit was de vraag die ik mezelf heb gesteld. En ben op zoek gegaan naar het antwoord. Wat at men, en hoe werd Kerstmis gevierd ? Zijn er nog recepten uit die tijd ? Kwam men gezellig samen om van een fijne maaltijd te genieten ? En hoe zag die maaltijd eruit ? Kleedde men zich ook netjes en kon je uit eten gaan ? Hier vind je een leuk en informatief artikel uit de gewoonten uit lang vervlogen tijden. Een kerstmaaltijd en kerstviering in de 13e eeuw. (van 1200 – 1300 n. Chr.)
Waar werd er Kerstmis gevierd ?
Het eerste wat ik tegenaan ben gelopen, toen het besluit was genomen om dit artikel te schrijven, was wáár je deze Kerst ging
In de 13e eeuw op zoek naar lekkere specerijen
vieren. Want landen zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië waren er niet zoals we dat nu kennen.
Het midden van (wat we nu kennen als) Europa zag er totaal anders uit. Er waren veel kleine staatjes en steden, die ieder hun eigen regels en bevolking hadden. Het waren voornamelijk de Islamitische gemeenschap, de Joodse gemeenschap en de Christelijke gemeenschap die hier actief waren. Je kunt dus niet over ‘landen’ spreken. Die waren er nog niet, in dit stuk oude Europa.
Er waren nauwelijks tot géén kookboeken in deze oude tijden, de enige die er waren, zijn veelal van Islamitische oorsprong. Zoals van Muhammed Al-Baghdadi “Kitab al-tabikh’ uit 1226. Het is niet zeker of er nooit kookboeken met recepten zijn geweest, maar ze zijn in ieder geval niet bewaard gebleven. Er is een oeroud Duits kookboek (1) uit ca 1350 n. Chr. ‘Buoch von Guter Spîse”. En de ‘Liber de Coquina’ van een onbekende auteur. Maar ook Anthimus (een Byzantijnse arts uit ca 500 ná Chr.) en Apicius (een legendarische Romeinse lekkerbek) hebben enkele recepten en/of kookboeken achtergelaten. (2)
Het lag er dus aan wáár je je bevond, als je Kerst wou gaan vieren. Het is wél zo dat de arme bevolking er aanzienlijk minder geld aan besteedde, in vergelijking met de rijkere bevolking.
Er werd in deze oude tijden flink handel gedreven met de omringende landen. En de Paus had een grote invloed op de voeding van deze vroegere Christenen. Vasten tijden waren er de helft van het jaar, waarin het verboden was om vlees te eten. Er waren 149 vastendagen, waar men voornamelijk vis en eieren at.
Kerstmis in de 13e eeuw
De buurt van waar nu Montpellier ligt, lag aan een pelgrims route en zal dus een levendige stad geweest zijn. Pelgrims kwamen er relikwieën vereren en lieten hier hun geld achter. Er waren liefdadige instellingen en gastenverblijven. Waar men óók kon eten. Want dat kon niet zomaar overal.
Naar een oud ‘kikkererwten soep’ recept. Men at in de 13e eeuw voornamelijk uit houten kommen
De haven van Montpellier was belangrijk voor het toenmalige Duitsland. Waar dus nú Frankrijk ligt. De haven van Marseille ook. Hier werd veel handel gedreven in specerijen uit de Oriënt. Er kwamen kooplui uit alle delen van de wereld, om hun specerijen ín te kopen. Specerijen waren onmisbaar in de luxe keuken van toen én in de medicijnkast van elke arts.
Er bestaat een lang en beroemd 13e eeuws Provencaals gedicht met een prachtige beschrijving van de zoete en heerlijke geuren die je rook als de handelslui uit Montpellier rond de Kerst hun specerijen verkochten en maalden. ( Zoek maar eens op het internet : Roman de Flamenca ; blz 413) Want in deze Kerst tijd draaide de handel op volle toeren.
Dit zou erop duiden dat er in Montpellier, rond de Kerst, veel specerijen werden verhandeld. Dit betekent dat specerijen voor veel mensen bij uitstek echt feestelijk waren. En dat een groot deel van de Christelijke gemeenschap zich alléén op een grote feestdag, zoals Kerstmis, specerijen konden of wilden veroorloven.
Verder at men er graag vlees, veel varkens werden thuis geslacht en als spek ingezouten. Rundvlees was ook vooral voor de herfst en winter.
De Geneeskrachtige Keuken 