We vieren het laatste feest van het jaar : Oud&Nieuw. Vuurwerk is er dit jaar niet bij, maar hier in Groningen kun je wel naar het ‘carbid schieten’ gaan kijken. Dat is ook wel spannend. Oliebollen, Appelbeignets en Ananasbeignets zelf bakken. Mmmmm,.. Buurvrouw bakt ze altijd zelf. En dan komen we ze bij haar opeten. December was vroeger het Feest van de Zonnewende. En waar komen eigenlijk de namen van onze maandkalender vandaan ? Wat betekent ‘januari’, ‘februari’ of ‘oktober’ precies ? Waarom eten we eigenlijk oliebollen met Oud&Nieuw.
Waarom eet men oliebollen met Oud&Nieuw?
Midwinter en bedelen
Bedelen in de Middeleeuwen, we hadden honger en het was koud.
Het is goed om te beseffen dat Kerstmis en Oud en Nieuw in de midwinterperiode liggen. “Een periode die zeker in de zeventiende en achttiende eeuw koud en ook donker was, er was tenslotte nog geen elektrisch licht”.
Eigenlijk was Kerst vroeger ‘Het Feest van de Zonnewende’
We wensen jullie allemaal een Goed, Gezellig en voorál Gezond 2021 toe
Het van oorsprong Germaanse Zonnewende feest, ook bekend als Midwinterfeest of Joelfeest, was een traditioneel heidens offerfeest dat plaatsvond bij volle maan rond 21 december, de kortste dag van het jaar. Het feest duurde twaalf nachten, er werd gedronken en een everzwijn werd geofferd op een joelvuur , dat was een brandende boomstam,de yule log.
Het Zonnewende feest werd gevierd ter ere van de godin Frey, en onder luid gejoel, het blazen van de midwinterhoorn en klokluiden werden boze geesten verjaagd en werden overleden voorvaderen en doden herdacht. Een brandend zonnewiel werd rondgedraaid om de terugkerende zon te verwelkomen.
Veel van deze oorspronkelijk heidense gebruiken zijn later in ons christelijke kerstfeest opgenomen, zij het vaak in een iets andere vorm.
Zo komt onze huidige kerstboom voort uit de midwinter boom, en is het zonnerad overgegaan in de adventskrans. En wordt bij het blazen van de midwinterhoorn het geluid overgezet om ‘de geboorte van Jezus aan te kondigen’.
Wat is Kerst en wat is eigenlijk Nieuw Jaar ?
Van oorsprong was het ‘het Feest van de Zonnewende’. Op 21 December is het de kortste dag van het jaar. Dan hebben we de kortste dag gehad en worden de dagen weer langer. Vroeger werd dit gevierd met lichtjes en een versierde boom. Toen we onze oude Goden moesten afzweren en de ‘nieuwe religie’ welkom hebben geheten, wilden de oude bewoners van het vroegere Europa hun feesten niet kwijt. En is Zonnewende Feest omgedoopt tot “Kerstmis”. En heeft men er daarna direct maar 1 januari, oftewel het begin van het Nieuwe Jaar, van gemaakt.
Maar dat was vroeger niet zo. Het nieuwe jaar begon op 1 Maart. Dat kun je nog ‘begrijpen’ aan onze maand kalender. Bijvoorbeeld “September” betekent “De 7e Lucht”. Oftewel de zevende keer dat het volle maan was. Sept betekent 7.
Oktober komt van “acht”. “Oct” betekent 8. Dus oktober betekent “de 8e Lucht”, de volle maan was 8 maal gezien. November komt van “neuf”, de maan was aan haar negende ronde bezig.
December ? December komt van 10. Het Franse woord ‘dix’ heeft nog een echo van deze klank. Dus December betekent de 10e keer dat de maan vol langs de hemel komt. Waarschijnlijk heeft men de volle manen geteld. Dus de Januari en Februari waren de laatste maanden van het jaar, in plaats van de nieuwe.
