Als ik íets lekker vind, dan is dat een kaasfondue. Geen al te gezonde maaltijd, ligt soms een beetje zwaar op de maag. Maar lékker ! Lékker ! Vroeger aten we kaasfondue met dikke stukken stokbrood. Met de jaren is dit een beetje veranderd. Een stengel selderij of een klein tomaatje past er net zo goed bij. Wist je dat kaas, in de oude geschiedenis, écht Zwitsers is. Maar welke Nederlander lust er nou geen kaas ? Kaasfondue, zoals wij die kennen, is een Zwitserse uitvinding. Hier vindt u een leuk en interessant artikel over iets lékkers : zelfgemaakte kaasfondue. Met 10 bijzondere zelfmaak kaasfondue recepten. 

Kaasfondue in een stripverhaal van “Asterix & Obelix en de Helvetiërs”

Herinnert u het zich nog ? In een van de oude Asterix&Obelix strips ging het over een Romeinse orgie. Ik geloof dat het “Asterix&Obelix en de  Helvetiërs”  was. Bij ons staan alle strips nog, gebundeld in de kast. In die strip was een gedeelte over kaasfonduen. Er stond een enorme pan met kaasfondue in het midden in een Romeinse villa.

Vele tientallen mensen liepen er rond, met een vorkje in de hand. De kaasdraden hingen, als spinnenwebdraden, over de gehele ruimte. Iedereen had een flinke slok op, en zat ónder de kaas.  Alles ging prima, iedere Romein had grote lol.

Maar er liep er één oen tussen, die elke keer zijn stukje brood in de fondue liet vallen. En dan,.. áls je een stukje brood in de kaas liet vallen,.. Ayayay, dan kreeg die persoon een strenge zware straf.

De eerste keer je broodje kwijt ? 5 stokslagen

De tweede keer je broodje kwijt ? 20 zweepslagen

En was je de 3e keer je broodje kwijt ? Dan werd je, gebonden aan een zware steen, in het meer gegooid. “Rare jongens, die Romeinen”,……

Ik vond de strip om schééf te hangen van het lachen. Sommige Romeinen zagen groen, zoveel kaasfondue hadden ze opgegeten. Oerkomisch. Op het laatst was er alleen nog maar kaas te zien. De Romeinen waren allemaal geel en geheel verdwenen onder de lagen plakkerige kaas.

Is kaasfondue gezond ?

Hahaha, leuke vraag ! Nee, kaasfondue is niet écht gezond. Misschien is het een beetje gezond voor je, als troost eten. Kaasfondue bevat nogal wat calorieën  en ook redelijk veel verzadigde vetten. Fondue van alleen “light kaas” maken lukt u trouwens niet, want dan smelt de kaas niet voldoende. En wordt die korrelig en smaakt niet lekker. Het heeft ook niet dat lekkere vette mondgevoel. Bovendien zitten er in ‘light’ producten soms veel verborgen suiker.

Je kunt, zoals je onderstaand kunt lezen, ook kruiden, zaadjes of gemalen specerijen bij de kaasfondue geven. Dit doen wijzelf er altijd bij. Het is beter voor je spijsvertering.

Kaasfonduen ? Hoe doe je dat ? 

Ten eerste moet je een goede kaasfondue pan hebben. Je kunt een goede gietijzeren braadpan gebruiken. Daarmee kan niets mis gaan. De pan barst niet en je kaas smelt goed. En blijft uitstekend warm. Zodat je die op een stevige rechaud op de tafel kunt zetten, zonder dat je een spiritus brander moet gebruiken. Als je regelmatig wilt kaasfonduen, is de aankoop van een kleine stevige ijzeren pan de moeite wel waard.

Wat óók een mogelijkheid is, is een stevige ovenschaal met een deksel. Of  grote ovenpannen. Een soufflé schaal, of een paar kleinere ovenpannetjes.

Het voordeel van een paar kleinere ovenpannetjes is, dat je met dezelfde ‘basic fondue’ maar wel met verschillende smaken kunt werken. Alles mogelijk. Van origine wordt er bij het kaasfonduen gewerkt met een zogenaamde “caquelon”. Het nadeel hiervan is dat je deze beter NIET op het gas kunt zetten, om de wijn te verwarmen of het bier te koken. Het risico van barsten bestaat wel degelijk. Net als bij een römertopf.

Zorg ervoor dat ieder kaasfondue vorkje een ander patroon of kleurtje heeft, anders weet je niet welke die van u is. En zet wat schaaltjes met kruiden/specerijen op de tafel. Zorg ook voor één groot bord en een paar kleinere bordjes.

Ikzelf maak de kaasfondue eerst klaar. In een wat groter ovenpannetje. Die zijn van hard glas, en kunnen zo in de oven met een deksel erop. Je hebt ze in soorten en maten. Ook gebruik ik nooit een spiritus brander, ik hou niet van zo’n  spiritus brander op de tafel. Persoonlijk zet ik de kaasfonduepan gewoon op een warmhoudplaat. Met 2 of 3 waxine lichtjes eronder.

Omdat kaasfondue toch wel wat zwaarder verteerbaar is, zet ik er per persoon 3 kleine minischaaltjes erbij. Met specerijen die een goede voedsel vertering stimuleren. Je stipt dan met je broodje in de kaasfondue en daarna even door één van de specerijen. En dan pas eet je het op. Het smaakt goed en is goed voor je spijsvertering.

Specerijen zoals :

• Gemalen komijn. Dit  heeft kalmerende eigenschappen voor de maag en darmen. Vet en gekruid eten is gemakkelijker te verteren en buikkramp kunnen goed worden verholpen door komijn door het eten te doen. Komijn is ook gunstig voor je cholesterol en kan je bloedsuiker verlagen.
• Gemalen kummel (of karwij). Kummel een middel tegen “winderigheid” in de darmen. Dit aangenaam smakende kruid zorgt ervoor dat de darmperistaltiek wen het gehele spijsverteringsproces wordt bevorderd door deze kleine zaadjes. De maag wordt zowel gestimuleerd als gekalmeerd. Bovendien werkt het galvormend en gal afdrijvend. Ook helpt het tegen flatulentie en een opgeblazen gevoel na de maaltijd, te volle maaggevoel bij volwassenen, dyspepsie. Helpt voor een goede vertering van het voedsel.
• Witte sesamzaadjes. Dit werkt bloeddrukverlagend. Het helpt ook meer om de goede cholesterol in het lichaam sterker te maken en de slechte cholesterol te elimineren. Ook helpt wit sesamzaad bij een goede vertering van vet in de lever.

Ook erg lekker en goed voor de spijsvertering zijn, bijvoorbeeld, een beetje Ras-el-Hanout, Garam Massala of andere specerijen mengsels. En wat ik zelf erg lekker vindt zijn een paar verschillende dukkah’s. Dukkah’s zijn oosterse specerijen mengsel die je zelf even snel kunt maken. Zah’tar is er eentje van. Van deze mengsel zet u er 2 of 3 op de tafel. Je kunt er een beetje olijfolie bij zetten. Dan stip je je broodje éérst in de fondue. Of in de olijfolie en dan in het specerijen mengsel.  Ik geef u er even een paar van. Snel te maken, en niet weeggooien, ná de fondue. Doe ze maar in een klein potje. De volgende dag, of bij een glaasje wijn ’s avonds, smaken deze mengsels erg lekker. Of over gebakken aardappeltjes of bij halloumi kaas.

Hier geef ik u een paar recepten van specerijen mengsels :

• Zelfgemaakte Zah’tar  (Libanon)
• Japans Zevenkruidenpoeder. (Japan)
• Thais Kerriepoeder (Thailand)
• Chinees vijfkruiden poeder .(China)
• Berbere (Afrika)
• Ras el Hanout (Marokko)
• Dukkah’s  (Mediterraans)

Wat is een “caquelon” bij een kaasfondue ? 

Dit is een aardewerken pan gebruiken. Dat is de originele oude methode om te gaan kaasfonduen.  Dat heet een “caquelon”. Maar zet deze nooit zomaar op het gas. Een warmhoudplaatje eronder is wel handig. En het is beter, als je een aardewerken bodem caquelon hebt, om deze even in een bak water te leggen. Half uurtje. Dan barst de caquelon aardewerken pan niet.

Maar het duurt wél veel langer voor je de wijn heet gemaakt hebt. Je moet er eigenlijk net zo mee omgaan als met een römertopf. Vanaf koud naar warm. En dan niet te snel. Je kunt ook éérst de kaasfondue klaar maken, en dan pas overgieten in een verwarmde caquelon.

Caquelons heb je in soorten en maten. Van een kleine 1 persoons, tot een erg grote voor méér dan 10 personen.

Wat is een “croute” bij een kaasfondue ? 

Als de kaasfondue óp is gegeten, en de bodem van de pan in zicht komt, dan blijft er iets héérlijks achter. Op de bodem van de kaasfondue pan heeft zich een klein hard bruin korstje gevormd. Dat heet een ‘croute’. Een soort stevig kaaskoekje.

Die ‘croute’ is niet voor de éérste persoon die het te pakken krijgt ! Een ‘croute’ wordt, volgende de oude tradities éérlijk verdeeld. Eerst wordt deze voorzichtig los gemaakt van de bodem met een houten lepel. Of een fondue vorkje. Daarná wordt de ‘croute’ in gelijke stukjes verdeeld. Iedereen krijgt dan een borreltje en een stukje van de croute. Als deze óp is, is de kaasfondue ten einde.

De geschiedenis van de kaasfondue

Het woord “fondue” komt uit het Frans. Het Franse woord “fondre”  betekent smelten.

De kaasfondue komt oorspronkelijk uit Zwitserland. Daar werd al in de zeventiende eeuw beschreven hoe men restjes overgebleven kaas kon opmaken door ze te smelten. Het werd pas een volwaardige maaltijd door er gekookte aardappels of hompen brood in te dopen. Kaasfondue vind zijn oorsprong in de 18e eeuw en is eigenlijk uit een noodzaak ontstaan doordat de kaas die in de zomer werd gemaakt in de winter oud en onverteerbaar was geworden. Door de kaas te smelten en te verdunnen met wijn ontstond er een soort kaassoep en dat werd dan gegeten met wat er op dat moment was, zoals bijvoorbeeld aardappelen.

In de 20e eeuw werd in Zwitserland warm maken tot een soort dikke kaassoep van de kazen opnieuw ontdekt. In de verschillende delen van Zwitserland worden verschillende Zwitserse kazen voor de kaasfondue gebruikt.

Toen wij ooit eens in Zwitserland waren kregen we enorm zin hadden in een Zwitserse kaasfondue. Mmmm,.. lekker leek ons dat, kaasfondue met een beetje Kirsch erin. Het was ook niet duur, dus de keuze voor een gezellig boerenrestaurantje was snel gemaakt. Totdat we aan de tafel zaten.

En bleek dat we bijna 10 € moesten betalen voor het gebruik van borden en bestek. Mijn man werd boos en de mevrouw van het restaurant óók. “Billige Holländer” vond ze ons.  Dáár ging mijn heerlijke kaasfondue. We zijn maar weg gegaan. Jammer !

De Zwitsers herontdekten de kaasfondue in de jaren vijftig, waarna dit nationale product vooral in Nederland, België en Duitsland bekend werd.  Met name in de jaren zeventig fondue-den de Nederlanders heel wat af.

Misschien wel omdat de bereiding zo simpel was. In een robuuste aardewerken pan, dit heet een caquelon, werd een royale hoeveelheid wijn aan de kook gebracht. Daaraan werd de geraspte kaas toegevoegd (Goudse of Emmentaler of Gruyère) met wat maïzena en naar smaak peper, nootmuskaat en geperste knoflook.

Vervolgens was het lekker om de stukjes brood, aardappel, appel, bloemkool of plakjes droge worst in de smeuïge kaassaus te dopen. Ook in de jaren zestig had menig huisvrouw al last van kookstress, als de hele familie kwam eten. Maar die verdween als sneeuw voor de zon door de komst van de, toenmalige, hippe kaasfondue.

Kleine tips voor de kaasfondue

Besloten om te gaan kaasfondue’n ? Dan zijn er wel een paar tips op te noemen.

• U kunt de fondue vorkjes gewoon op de tafel leggen. Maar misschien is het ook een idee als u ze in een paar kleine vaasjes of in hoge glazen op de tafel zet.
• Kies dezelfde kleur van uw servetten, naar de kleur van de fondue vorkjes
• U kunt ook, in plaats van één grote caquelon kaasfondue pan, er verschillende kleinere neer zetten.
• Als die ene géén knoflook lust, of voor de kinderen. Die dan kaasfondue zónder alcohol krijgen.
• Als je iedereen 1 groot bord, en een paar kleinere bordjes neerzet, dan blijven de smaken gescheiden. Van de dukkah’s is dit wel fijn.

Geef kinderen een kleiner pannetje, dan hoeven ze niet over de tafel heen hangen, om een stukje brood in de fondue te dopen.

Is alle kaasfondue hetzelfde ?

Nee, want alle kaas is ook niet hetzelfde. En de wijn (of bier) is ook smaakbepalend. En de Kirsch.

• In het Franse gedeelte van Zwitserland maakt men meestal kaasfondue van Gruyere of kaasfondue van Vacherin Fribourg.
• In het Duitse gedeelte maakt men meestal kaasfondue van Emmentaler gemengd met witte wijn. Vaak wordt er ook knoflook, peper, nootmuskaat, kirsch en maizena aan een kaasfondue toegevoegd.
• In Belgie gebruikt men vaak bier in plaats van wijn voor de kaasfondue.
• In Nederland vinden we alle varianten lekker en hebben zelf natuurlijk ook heerlijke boerenkazen om kaasfondue mee te maken. We zijn toch echte kaaseters.

Recepten van 10 verschillende kaasfondue’s

Je kunt natuurlijk een pak kaasfondue uit de supermarkt kopen. Maar dan heb je ook de conserverings middelen etc erbij. En het zelf maken van een kaasfondue erg leuk en gemakkelijk om te doen. Neem er wél even de tijd voor, zeker als je het voor de éérste keer maakt. Heb je nog nooit in een caquelon een kaasfondue gemaakt ? Maak de fondue dan in een glazen ovenschaal of in een ovenpannetje. Dan kan er niks mis gaan. En giet het daarná pas in een (verwarmde) caquelon.

Printversie :                                                                                         

• Pruisische Kaasfondue
• Belgische Kaasfondue
• Hollandsche Kaasfondue
• Originele Zwitserse Kaasfondue
• Blauwaderkaas Fondue
• Kaasfondue met 4 Kazen
• Algemene Kaasfondue
• Geitenkaas Fondue met Kurkuma en Komijn (glutenvrij) 
• Kaasfondue met Pesto en Zongedroogde tomaatjes (glutenvrij)
• Wallonische Kaasfondue

Een gezellige en lekkere kaasfondue gewenst !

Toch nog even een instructie video bekijken, hoe je nou precies een kaasfondue maakt ? 

Zoekt u de beste curcumine longa en/of kurkuma longa ? Ik, persoonlijk, beveel u dekurkumaspecialist aan. Een webshop met brede specialistische kennis over kurkuma en curcumine en veelzijdige hoogwaardigezuivere producten. Zij zijn gewoon de beste als het over kurkuma gaat ! De beste kwaliteit voor de laagste prijs. Natuurproducten volgens de oude 100 % natuurlijke ayurvedische methode. Zonder enige vorm van toevoegingen. 

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies.  Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding,voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.