Onze smaak heeft invloed op onze lichamelijke gezondheid. In de oude ayurvedische gezondheids leer werd gesteld dat er in iedere maaltijd alle 6 smaken aanwezig moeten zijn. Zou je dus een gezonde maaltijd, op grond van deze principes willen samenstellen, dan staan er 6 verschillende gerechten op de tafel. En in ieder gerecht zijn dan alle 6 smaken aanwezig, met één overheersende smaak. De andere vijf zijn op de achtergrond aanwezig. Hier vind je een interessant artikel over de invloed van smaak op onze gezondheid.
Onze tong is een uniek orgaan
Mensen zijn gek op vet. En of dit vet gemengd is met zoet (taart, slagroom) of met zout (kroketje, worst) maakt ons niet zo heel veel uit. Vet versterkt de smaak veelal.
Jaren geleden heb ik eens een poos bij een Ayurvedische kok mogen werken in de keuken. Voor een langere tijd. Daarvan heb ik echt heel erg veel geleerd. En mijn kookhobby kreeg een geheel andere wending en dimensie.
Een goede gezonde maaltijd heeft 6 gerechten, en is ieder gerecht heeft één van de 6 smaken hoofdzakelijk in zich. Dan is je maaltijd afgerond. Bovendien is dit het gerecht weer samengesteld uit ook die zes smaken.
Dus in het zoute gerecht zijn zoet, scherp, bitter enz ook weer gebruikt bij de bereiding ervan. Maar dan als smaken die op de achtergrond aanwezig zijn. Zo houd je jouw gezondheid in evenwicht. Volgens de oude ayurvedische leer.
Uw gezondheid en de zes smaken
Smaak is belangrijk en heeft een directe uitwerking op je lichaam. Volgens de Ayurveda heeft elke voedingsstof, en ook elk geneeskrachtig kruid, een specifieke smaak. Bij de Ayurvedische voedingsleer stopt men de specifieke geneesmiddelen zo weinig mogelijk in een omhulsel. Omdat je dan de smaak niet ervaart. Dan haal je een van de werkingen weg, en dat is niet de bedoeling. Wanneer smaken in de juiste hoeveelheden worden gebruikt -afzonderlijk en gezamenlijk- veroorzaken ze een evenwicht van de stelsels in ons lichaam. Ieder mens zit anders in elkaar, en globaal gezien kun je 3 types onderscheiden. Pitta, Kapha en Vata -type.
De smaakpapillen op onze tong zijn in zes groepen verdeeld, die overeenkomen met de zes smaken die ayurveda onderscheidt. Zoet, zuur, zout, scherp, bitter en astringerend. (oftewel samentrekkend of wrang) .
Verschillende groepen smaakpapillen op de tong nemen smaak waar en sturen een signaal naar de hersenen, vanwaar boodschappen uitgaan. Deze signalen sturen dan weer de organen aan, en “vertellen” wat ze moeten doen. En de spijsvertering wordt rechtstreeks beïnvloed. Alle lichaamscellen, alle weefsels, alle organen en stelsels reageren rechtstreeks op de smaak. Zo maakt onze smaak een evenwicht in ons lichaam.
Als men ziek is geworden, kan het zijn dat één smaak niet of bijna niet gebruikt is. Of niet gebruikt mag worden. De smaak heeft dan een gezonde uitwerking en werkt in op verschillende lichamelijke reacties. De smaak zuur en zwanger zijn is zeer bekend. Van de heerlijke “zure bom” augurk.
Ons Westerse eetpatroon
Ons Westerse eetpatroon is erg eenzijdig. Onze kinderen eten graag alleen maar wat “lekker” is. En in de regel zijn dan de smaken zoet, zuur en zout zwaar vertegenwoordigd. En relatief weinig scherp, bitter en samentrekkend. Natuurlijk heb je enkelvoudig samengestelde smaken, zoals een beetje zoet of een schepje zout.
De meeste natuurlijke voedingsmiddelen zijn samengesteld van smaak. Kurkuma is bitter en astringerend. Citroen is zuur en bitter en zoet. Het kan dus meerdere eigenschappen tegelijk hebben. Een van de redenen waarom kurkuma een zeer gezonde uitwerking op ons lichaam heeft, zit niet alleen in de orthomoleculaire samenstelling. Maar óók in de smaak van deze specerij.
De zes smaken en hun uitwerking
-
Zoet
Positief : De zoete smaak is aanwezig in voedingsmiddelen zoals rijst, suiker, melk, tarwe, dadels en ahornsiroop. De eigenschappen van zoet zijn meestal vet, verkoelend en zwaar. De zoete smaak verhoogt de levensenergie.
Wanneer zoet met mate wordt gebruikt, is deze heilzaam voor het lichaam en bevordert het de groei van plasma, bloed, spieren, botten, beenmerg en zenuwweefsel en voortplantingsorganen.
Het verbetert de teint en is bevorderlijk voor een gezonde huid, gezond haar en een goede stem. Zoet kan dorst en brandende gevoelens verlichten en versterkend zijn. Zoet bevordert stabiliteit. Niet als suikerklontje, maar bijvoorbeeld wél als dadels, kokosbloesem, banaan of ander zoet fruit.
Negatief : Maar ondanks deze goede eigenschappen kan het in overmatig gebruik ook veel negatieve eigenschappen hebben. Het kan verkoudheid veroorzaken, hoesten, verstoppingen, dikte, verlies van eetlust, luiheid en obesitas.
-
Zuur.
Positief :De zure smaak vind je in voedingsmiddelen zoals citrusvruchten, zure room, yoghurt, azijn, kaas, citroen, groene druiven en gegist voedsel. Zure dingen zijn vloeibaar, licht, verwarmend en vet van aard. Met mate zijn ze verfrissend en heerlijk, bevorderen de eetlust en speekselafscheiding, verbeteren de spijsvertering, geven het lichaam energie en verlichten de geest.
Negatief :Maar ook hier zijn bij overmatig gebruik negatieve eigenschappen: zoals overmatige dorst, brandend maagzuur, maagproblemen en gevoelige tanden. en omdat ‘zuur’ een gistende werking heeft, kan het giftig zijn voor ons bloed en huidaandoeningen veroorzaken. Acne, eczeem, puisten en psoriasis vinden hier hun oorsprong. De warme eigenschap kan tot een zuur pH in het lichaam leiden. Dan krijg je een brandend gevoel in keel, borst, hart, blaas.
-
Zout.
Positief : Zeezout, rotszout en kelp zijn voorbeelden van de zoute smaak. Zout is verwarmend, zwaar en vet. Zout werkt laxerend en vermindert kramp en pijn in de dikke darm. Als je het met mate gebruikt houdt zout het elektrolytisch evenwicht evenwicht in stand. Het stimuleert de speekselafscheiding, verbetert de smaak van het voedsel en helpt bij de spijsvertering, de voedselopname en bij de uitscheiding van afvalstoffen.
Negatief : Te veel zout in het eten maakt echter het bloed dik en stroperig, verergert huidaandoeningen en en kan een hoge bloeddruk veroorzaken. Het ‘erg warm’ hebben, flauwvallen, huidrimpels en kaalheid kunnen aan een overmatig gebruik van zout te wijten zijn. Te veel zout kan ook water vasthouden en krijg je last van uitval van plukken haar, zweren, bloedziekte en huiduitslag. In onze “voorbewerkte voedingsmiddelen” zit een enorme dosis zout. Veel haar problemen vinden hier hun oorsprong !
-
Scherp.
Positief : De scherpe smaak vind je in de verschillende pepers, maar ook in uien, radijs, knoflook, mosterd en gember. De scherpe smaak is licht, drogend en verwarmend van aard. Als je het met mate gebruikt verbetert het je spijsvertering en voedselopnamen. ook maakt het de mond schoon. Het verruimt de sinussen, waardoor je neus ervan “gaat lopen” . En de ogen gaan tranen. Deze smaak bevordert de bloedsomloop, breekt bloedproppen af en helpt bij het opruimen van afvalproducten in het lichaam. Bovendien maakt ‘scherp’ de waarneming helder.
Negatief : De tegenpool eigenschappen van ‘scherp’ , als je het teveel gebruikt, kan tot negatieve reacties leiden. Hij kan sperma en de ova doden. Waardoor bij beide seksen een seksuele matheid kan optreden. Ook een brandend gevoel, een verstikkend gevoel of flauwvallen hoort bij een teveel gebruiken van ‘scherp’. vermoeidheid, warmte en dorst horen hierbij. Evenals diarree , misselijkheid en brandend maagzuur. En bij een teveel aan sambal zijn duizeligheid, bevingen en slapeloosheid hieraan vaak te wijten.
-
Bitter.
Positief : Koffie, bittere meloen, aloë vera, rabarber en de kruiden gele zuring, kurkuma wortel, paardebloemwortel en sandelhout zijn voorbeelden van een bittere smaak. Bitter is de smaak die ons eten het meest ontbreekt. Het is koel, licht en droog van aard. Hoewel bitter van zichzelf niet echt lekker is, doet het de andere smaken beter uitkomen. Bitter is anti-toxisch en doodt bacillen. Deze smaak helpt brandende gevoelens, jeuk, flauwvallen en hardnekkige huidaandoeningen te verlichten.
Het vermindert koorts en stimuleert de stevigheid van huid en spieren. In een kleine dosis vermindert het darmgassen en veroorzaakt een afname van vet, beenmerg, urine en ontlasting.
Negatief : Gebruik dit ook niet overmatig, want ook deze smaak heeft negatieve eigenschappen. Bijvoorbeeld het verzwakken van bloed, plasma, beenmerg en sperma. Extreme droogheid en vermoeidheid horen hier ook bij. Soms kan het duizeligheid of bewusteloosheid leiden bij overmatig gebruik.
-
Astringerend.
Positief : Astringent is de laatste, deze is aanwezig in onrijpe bananen, granaatappel, kikkererwten, sperziebonen, gele spliterwten, okra, alfalfa en de kruiden canadese geelwortel, kurkuma, lotuszaad, arjuna en aluin. Het is verkoelend, drogend en zwaar van karakter. En het brengt een droog en verstikkend gevoel in de keel teweeg. Het helpt goed bij de genezing van maagzweren en stopt bloedingen door stolling te bevorderen. Astringerend wordt ook wel “wrang of samentrekkend” genoemd
Negatief : En als laatste de negatieve eigenschappen. Een droge mond, spraakproblemen en constipatie zijn er een paar van. Ook een opzwellen van de buik, hartkramp en stagnatie van de bloedsomloop horen hierbij. Wees wel voorzichtig met een overmatig gebruik van deze smaak, het prikkelt het zenuwstelsel.
Ayurveda en de zes smaken.
Een van de redenen waarom ayurvedische artsen een kruid voorschrijven, is om de smaak die in het lichaam ontbreekt in evenwicht te brengen. In de ayurvedische geneeskunde worden de kruiden ingedeeld naar hun overheersende smaak, vervolgens naar na-smaak, en ‘potentiële’ smaak.
Dit verklaart ook waarom het belangrijk is het smaakeffect op je tong te krijgen, wanneer je van je voedsel geniet. En dat het zelf bereiden van voedsel een goede zaak is om je gezondheid op peil te houden. Zelf een beetje kennis van deze zaken hebben, kan je een goede gezondheid geven. En laten houden.
We hopen dat dit artikel een goede bijdrage aan ieders voedsel keuze heeft geleverd. De materie is eigenlijk nog veel diepgaander, omdat bij ieder type mens, zijn eigen voedselkeuze hoort. Het is, in de Ayurveda , een diepgaande wetenschap op zich.
Persoonlijk gezegd denk ik dat onze huidige gezondheidszorg met zulke belangrijke dingen niet zoveel rekening houdt. Instant genezing bestaat niet, en een “pil” is niet altijd een oplossing voor een diepliggend probleem in ons voedsel. En je tong is een zeer belangrijk orgaan, een tattoo laten zetten, piercing of laten delen is een slecht idee. Hierdoor kunnen op de lange duur ernstige gezondheidsproblemen optreden.
Recept voor een zuivere kurkuma met gember thee :
Met alle zes smaken erin. Goed voor één liter.
- Neem een pink grootte verse kurkuma wortel.
- Neem een duim grootte verse gemberwortel.
- Neem een 1/2 kaneel stokje.
- Neem een theelepel venkelzaad.
- Neem een theelepel hele cardamom peulen.
- Neem een 1/2 theelepel fenegriek.
- Neem een stukje zoethout.
- Een heel klein beetje zout
- Een schijfje citroen, (zonder schil) om later in de fles erbij te doen.
Doe dit in een grote pan, samen met een liter water. Kook het ca 30 minuten. Laat het dan volledig afkoelen en giet het door een zeef/doek in een schone fles. Dan even een schijfje verse citroen erbij in. U hebt een heerlijke en gezonde frisdrank.
Met een hartelijke groet van Tieneke.
BRON: “DE AYURVEDISCHE HUISAPOTHEEK” Dr. Vasant Lad. uitgeverij Altamira Becht.
Zoekt u de beste natuurzuivere curcumine c3 ‘superieur’ en/of kurkuma longa ? Ik, persoonlijk, beveel u dekurkumaspecialist aan. Een webshop met brede specialistische kennis en knowhow omtrent kurkuma en/of curcumine. Veelzijdige hoogwaardige ayurvedische producten. Kurkuma zalf ? Kurkuma olie of Neem olie ? U vindt het bij dekurkumaspecialist. De beste natuurlijk pure kwaliteit tegen de laagste prijs.
Pingback: Haaruitval als gevolg van te zout eten ? (een ayurvedisch gezichtspunt) | De Geneeskrachtige Keuken
Was benieuwd waar de 6 smaken in zaten. Bedankt.
Pingback: Aardappelen in kokosmelk met amandelen (en waarom specerijen gezond zijn) | De Geneeskrachtige Keuken
Pingback: Is koffie voor iedereen goed ? (een ayurvedische kijk op het drinken van koffie) | De Geneeskrachtige Keuken
Pingback: 6 Lekkere smaakmakers in je gerechten (de basis van een ayurvedische maaltijd met veel tips) | De Geneeskrachtige Keuken
Dank wederom Tieneke voor je zoveelste interessante en ook liefdevolle en waardevolle artikel. Het wordt ten hoogste gewaardeerd! In ieder geval door mij. Liefs van Margot Schouten.
Goedemorgen, Dank je wel voor je enthousiaste reactie. Dát wordt van mijn kant zeer gewaardeerd. Ja, je hebt gelijk, dit is waardevolle informatie, en eigenlijk vind je zoiets nergens. Wat denk je van het idee om eens een artikel te publiceren over de verschillende smaken en wát nou wáár bij hoort. Dus een opsomming van * zure voedingsmiddelen, van *wrang, van *zoet etc. Denk je dat zoiets zinvol zou zijn ? Met een hartelijke groet van Tieneke en een fijne dag gewenst.