Je ziet ze wel eens liggen, artisjokken. Ze zien er bijzonder uit, maar wat je daar nou mee kunt doen ? Bij de LIDL liggen ze, al gepeld en gesneden. Je kunt er eigenlijk niet zo héél veel mee doen. Omdat de harde buitenblaadjes niet te eten zijn. Die zijn te hard en hebben teveel harde vezels. Toch is het binnenste lekker en zacht. Artisjokken staan hoog op de lijst van gezonde voeding, met een goede uitwerking op ons cholesterol gehalte, onze spijsvertering en op onze lever. Hier vind je een leuk en informatief artikel over het bereiden van artisjokken. 

Waarom zijn artisjokken gezond ? 

Artisjokken, net als asperges,  mag je nooit snel eten, volgens de etikette. Het wordt als een koninklijke groente beschouwd en moet met aandacht en langzaam gegeten worden. Hoewel de artisjok, sinds de Middeleeuwen, bij de koninklijke hoven en de chique burgerij wel bekend was, was het bij ‘de gewone man’ een zeldzaamheid. Zelfs een 30 jaren geleden kende men het nog niet.

Ook nú nog, weten veel mensen niet wat je er mee kunt doen. En hoe de artisjok te bereiden en te eten.

Laten we eens ermee beginnen om te zien wat artisjokken voor je gezondheid kunnen doen.  Waarom zijn artisjokken gezond ? Veel mensen weten niet meer hoe artisjokken eruit zien en je hoort er eigenlijk niet zoveel meer over. Het is bovendien een groente met een gebruiksaanwijzing. Maar ze zijn heel gezond. Bovendien zijn ze dik, vlezig en leerachtig het lekkerst.

Een artisjok is de eetbare bloemknop van een distel. Deze plant werd al in de Romeinse tijd gegeten. En, ook nog nu, zijn artisjokken in de Mediterrane landen populair. Het zijn vooral deze bittere stoffen die de artisjok zijn goede werking voor onze lever geven. Er zit een stof in, die heet Silymarine, die in verband gebracht wordt met een goede leverwerking. Deze stof vind je ook in distels. Door deze bijzondere stof staat de artisjok hoog op de lijst van gezonde voeding, met een sterke antioxidante kracht.

Nog een gezonde stof uit de artisjok heet ‘cynarine’. Deze stof verbetert ook de werking van de lever en werkt goed op onze spijsvertering en op de verbetering van ons cholesterol gehalte. Alhoewel je er niet zo heel veel van kunt eten, krijg je toch veel gezonde vezels binnen, die weer gunstig weken op een goede darmwerking. Zeker in deze tijden van sterk bewerkte voeding. In Mediterrane landen doet de artisjok het prima op pizza of pasta’s. Maar vaak komen deze dan uit blik. Verse artisjokken zijn wel de beste keuze. Moeders met kleine baby’s kunnen beter géén artisjokken eten, het stopt de melkproductie van de moeder.

In de winkel kies je exemplaren waarvan de blaadjes dicht tegen elkaar liggen en die er fris groen uitzien. Wanneer de schubben uit elkaar staan en van de knop af, dan is de knop te rijp en niet meer eetbaar. De blaadjes moeten dik, vlezig en leerachtig zijn. Dan zijn ze het lekkerst. Ze zijn eetlust opwekkend eet ze dus als appetizer, ze stimuleren lever en gal,  bevorderen de vertering van vetten en verlagen het cholestesterol gehalte in het bloed. 

Let er bij het bewaren op dat een artisjok gevoelig is voor uitdrogen, wikkel hem daarom in een vochtige theedoek. Ikzelf zet de artisjok met een lange steel in een glas water. Eerst snij ik de steel schuin af. Dan steunt die op de bloem. Net als een plant met een steel. Dat blijven ze dagen goed. En bij het bereiden snij ik de steel er pas af.

Artisjokken kopen, en dan ? 

Gisteren waren we bij de Albert Heijn, en daar hadden ze artisjokken te koop. Ik nam er direct een paar mee, omdat we eet-vrienden kregen. Er stond een mevrouw naast mij, ze keek me aan.  En vroeg..”.. wat doe je daar toch in hemelsnaam mee? Hoe maak je dat echt lekker klaar ? ..”..  Want ooit eens had ze die artisjokken gekocht en ze vond ze ronduit .. niet te vreten..”  zei ze.  Ik zei dat ik begreep wat ze bedoelde.

Want vele tientallen jaren geleden kwamen we regelmatig bij onze vrienden uit Epe.  Want ooit eens  waren we  bij hun op weekendvrienden bezoek  Herma had gekookt, en we kregen artisjokken. Voor het eerst in mijn leven. Ik heb het niet durven zeggen maar :  Wat vond ik dit vies ! Niet te eten. Ze had ze gewoon slecht klaar gemaakt. Half gaar en zonder sausjes. Zo uit de winkel in de pan. Jiggg,..

Hoe bereid je artisjokken? 

Je koopt altijd 1 artisjok per persoon. Artisjokken samen delen gaat niet. De smaak van een gekookte artisjok gaat snel achteruit, dus daarom kun je ze het beste direct na het koken gaan eten. Koken en dan blaadje-voor-blaadje afplukken, in het sausje dopen en met de tanden het zachte gedeelte afschrapen. Dit is de gebruikelijke eetwijze.

Begin er altijd mee om ze goed te wassen, want artisjokken worden nogal bespoten. Er zitten daarom meestal geen insecten in. En omdat het een hoog groeiende plant is, zit er ook geen zand in. Dan komt één van de moeilijkste dingen, is het verwijderen van de steel. Ikzelf snij deze tot de staalaanzet af. En als ik de artisjok nog een paar dagen wil bewaren, dan snij ik de steel schuin af, en zet deze artisjok zó (met overgebleven steel) in een glas water. Op de vensterbank.

Wil je de artisjok direct dezelfde dag eten ? Snij dan de steel, met de houtige vezels, van de bodem af. Je kunt de lange steel er ook, op de kant van het aanrecht, afbreken, maar dan heb je kans dat de hele artisjok kapot gaat. Wrijf het snijvlak daarna direct even in met wat citroensap, dan wordt deze niet zwart, bij het koken.

Hebben de bladeren nog scherpe bladpuntjes ? Knip deze er dan wel af. Een gouden tip is om een teentje knoflook IN het hart van de artisjok te drukken, voor je deze gaat koken. Omdat het lang gekookt wordt, proef je de knoflook later niet meer, knoflook haters merken er niets van. Maar lekkerder is het wel !

Dan zet je ze, op de kop, in een pan. Ikzelf zet ze, naast elkaar in een groentestomer. En laat ze ca 50 minuten stomen. Of koken. Een punt van een mes moet makkelijke in de bodem van de artisjok glijden en de blaadjes moeten met een klein rukje makkelijk loslaten. Je kunt ze ook koken in citroenwater, maar dan verliest het die zachte artisjok smaak. Een paar druppeltjes citroensap in het hart, bij de knoflook.

Als de blaadjes opgegeten zijn, kom je bij het hooi, met een lepel haal je dit hooi weg.

Na de blaadjes hou je een soort “hooi” aan de binnenkant over. Dit kun je voorzichtig met een lepel weghalen. En wegdoen.

En dat zachte artisjok hart, wat je nu nog overhoudt, moet je ook schoon snijden. Met andere woorden, je snijdt  het donkere groen eraf.  Nu snij je met het mesje de kom van de artisjok in stukjes. Dit is het lekkerste gedeelte. Dip het in de laatste restjes van de saus. En je artisjok is op.

Artisjokken hebben geen sterke smaak, ze smaken zacht en wat bitter. 

Artisjokken hebben geen sterke smaak van zichzelf.  Ze zijn ietwat bitter en flauw van smaak. Een artisjok heeft eigenlijk geen duidelijke smaak. De smaak is zacht en een beetje bitter. Het zijn de sausjes die de artisjok de bijzonder maken. Ideaal om samen gezellig lang mee te tafelen.

Nou moet ik zeggen dat deze meneer, van de YOUTUBE CLIP,  er wel erg grof mee is. Want ik snij eerst de steel er voorzichtig en kort af. Knip de blad-doorntjes er een-voor-een ook af. Dus de puntjes van de bladeren. Van de volledige artisjok, tot aan de kruin.

De onderste 5 dikke bladeren scheur ik er af, vanaf de steel aanzet . Daarna was ik  de artisjok heel goed in zout water. Soms zitten er kleine beestjes in. En leg ze, naast elkaar,  in een stomer. Met de onderkant naar beneden. En met de steelaanzet omhoog.  Koken, in een grote pan,  kan natuurlijk ook, maar kook en/of stoom de artisjok dan voor minimaal 40 a 50 minuten.

Ondertussen maak je een paar sausjes. Die kun je het beste zelf verzinnen, maar hier geef ik een paar snelle ideetjes voor sausjes.

Zelf gemaakte Saffraan mayonaise                                                                                    

Nodig :

• 3 eierdooiers.
• 3 theelepels Dijonmosterd.
• 3 theelepels witte wijnazijn.
• 200 ml milde olijfolie.
• 5 draadjes saffraan, 15 minuten geweekt in 2 eetlepels kokend water. Bijv in een espressokopje.
• Paar druppels citroensap.

Bereiding

1. Zorg dat alle ingrediënten op kamertemperatuur zijn.
2. Meng de eierdooiers, mosterd, zout en azijn met een garde goed door elkaar.
3. Giet drup voor drup de olijfolie erbij. En blijf kloppen. (een melkopschuimer is in dit geval ook handig)
4. Schenk, als de mayonaise dikker wordt en 1/3  van de olie al is gebruikt, de rest van de olie er in een dun straaltje bij. Blijf kloppen
5. Voeg nu de geweekte saffraan erbij, klop deze er goed door.
6. Nu een paar druppels (niet teveel !) citroensap (ca 3 druppels) bij je mayonaise. En een snufje peper.
7. Even laten staan, je hebt jouw eigen delicatesse gemaakt. En zonder conserverings-middelen en E-nummers.

Meer ideetjes voor sausjes ? 

• Sausje met mayonaise en maggi  : Neem 3 eetlepels  mayonaise, (recept zelfgemaakte mayonaise is bovenstaand, maar dan zonder de saffraan)  1/2 theelepeltje maggi saus, 1 1/2 eetlepel water. En roer tot een gladde saus
• Saus met fijne mosterd : Neem 1 eetlepel zachte biologische mosterd,  meng het met vers geknipte dille. En 1/2 theelepel  honing. Roer tot een gladde saus
• Saus van ketjap en verse koriander :   Neem 2 eetlepels biologische ketjap en 1 eetlepel verse geknipte koriander. Roer goed door.
• Saus van zoet-zuur : Neem een zoetzure chilisaus van goede kwaliteit
• Sausje met saffraan mayonaise : recept staat boven

Nou, wat je maar lekker vindt. Het lekkerste zijn je eigen en zelf gemaakte sausjes. Maar bovenstaand heb je even een idee van de sausjes. Dat maakt eigenlijk niet zoveel uit. Het lekkerste zijn 5 sausjes. Met de 5 smaken, een met een zure smaak, een met een zoute smaak, een zoete, een bittere, een scherpe smaak.

Tafel dekken voor het eten van artisjokken 

Zet kleine schotels klaar om de gekookte artisjok erop te leggen. Zet de 5 sausjes alvast klaar, in kleine schaaltjes. Zet een grote kom klaar, om de afgegeten blaadjes in te doen. Geef iedereen een extra scherp mesje, om het hart van de artisjok te snijden.

Een vriendin van ons was een paar weken geleden ook gekomen voor een gezellig etentje.  Ze lustte wel graag artisjokken, maar was vergeten dat je de zachte kant (=onderkant) van de blaadjes éérst in het sausje moest dippen. En niet de harde kant van de blaadjes. En er dan zachtjes één hapje van moest nemen met het sausje. De rest van het blad is niet eetbaar, zet dus een grote ‘ weggooi-schaal” op de tafel. Je eet er dus eigenlijk heel erg weinig van. Eén hapje per blaadje. .

En dan is je artisjok op.  Dus weinig hapjes als voorgerecht, maar wel heel bijzonder om te eten. Eigenlijk zijn de sausjes zijn de clou.

Met een hartelijke groet van Tieneke, en eet smakelijk !

Zoek je de beste curcumine en/of kurkuma ? Ik, persoonlijk, beveel u dekurkumaspecialist aan. Waarom ? Die heeft uitstekende kurkuma in huis, van hoge kwaliteit voor een lage prijs. Met goede Know-How, en kennis van het product. Met liefde en zorgvuldige controle voor al onze kurkuma. En met zorg uitgekozen supplementen. Een webshop met specialistische kennis en veelzijdige kurkuma producten. Ze zijn goed in kurkuma producten. 

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies.  Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding,voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.