Wat zijn vlierbessen ?
Je ziet ze nu overal ! Prachtig gekleurde diep-paarse bessen. De vlierbessen struik. Elderberry op zijn Engels geheten.
Rijpe vlierbessen hebben rode steeltjes
Sambucus Nigra het het op zijn latijns. Het is een struik met een oude en gewaardeerde geschiedenis. De naam van de vlier , sambucus, is de naam van een oud muziekinstrument. Dit instrument werd gemaakt van de bast van de vlierstruik. Het was een soort ‘pan fluit’. Hierbij werd de zachte middenmerg van het hout eruit gehaald, en kon je er gaatjes in maken. En kreeg je een houten fluitinstrument.
Het hout van de gewone vlier is zacht en splintert niet, maar het is hard als het gedroogd is. Daarom kunnen er kleine gebruiksvoorwerpen en instrumenten van worden gemaakt. En wij, als kinderen, maakten er graag proppenschieters van. Het enige die het niet leuk vond was de buurvrouw.
Het merg van de twijgen wordt toegepast om kleine voorwerpen te beschermen. Men maakte er oordopjes van.
Oude gebruiken met de vlierstruik.
De gekneusde bladeren bijeengebonden boven een deur of raam zouden muggen op afstand houden. Kransen van vliertakken legt men over de hoofden van paarden om lastige vliegen op afstand te houden.
De vlier hoort bij vele oude gebruiken, op het platteland. Bij de geboorte van een baby’tje maakten de buren van de vlier takken een fluitje, om het jonge leven vrolijk in te luiden.
Toen er nog échte sprookjes bestonden,…
In oude sprookjes speelde de vlier ook een belangrijke rol in de folklore en in bijgeloof. Vrouw Holle (Grimm sprookjes) woonde in een holle vlierstam. En het vliermoedertje (H.A. Andersen) kent ieder kind ook wel. Vroeger tenminste, toen er nog échte sprookjes bestonden.
Wist je dat, als er een meisje ging trouwen, ze van haar Moeder een paar stekjes van een vlierstruik méé kreeg ? Die stekjes werden bij de deuren van de boerderij geplant. Vooral bij de melkerij. Er werd gezegd dat de vlier geluk bracht en hield de ‘boze geesten’ op een afstand. Wij hadden vroeger ook een oude vlier thuis staan. Vanwege de muggen.
In de oude VOC tijd nam men vlierbessensiroop méé op de schepen. Vanwege de Vitamine C en scheurbuik.
Vroeger eindigde, bij ons oude thuis, de afvoer van de gootsteen boven de grond net buiten de muur. Dat is nú onbegrijpelijk. De vlierstruik werd hiervóór geplant , dan kon je dit gat niet meer zien.
En wij hadden vroeger een vlierbes bij de achterdeur van het oude huis staan. Dat hielp tegen de steekmuggen. Die vlogen dan niet naar binnen. “Neeffies” heten die in het Gronings. Het ‘Sappemeer’ was een moeras in vroegere tijden. “Sappe” betekent duivel het heette dus “Het Duivelsmoeras”. Daar wemelde het van die steekmuggen. En die hielden je ’s nachts behoorlijk uit de slaap.
Medisch gebruik van de vlierbes in oude tijden
Wat zegt Wikipedia over de vlierbes ?
..”..Aan de vlier worden diverse heilzame werkingen toegeschreven. In het jaar 400 v. Christus, refereerde Hippocrates aan de vlier als zijn “medicijnkastje”. Andere bekende klassieke geneesheren, waaronder Theophrastus, Dioscorides en Gelenus beschouwden de vlier als een van de beste geneeskrachtige planten uit de natuur. De plantkundige Hildegard von Bingen uit de 12e eeuw en de medicus en auteur Martin Blochwich in de 17e eeuw, prezen eveneens het belang van de vlier.
Voorafgaand aan het tijdperk van de antibiotica, was vlier één van de belangrijkste ingrediënten in veel bereidingen van kruidengenezers, farmaceuten en medici. Vandaag de dag wordt vlier gebruikt als alternatief voor conventionele medicijnen en vooral in de vorm van een extract ter bestrijding van verkoudheid, virale infecties zoals griep en herpesvirussen. Vlier wordt vaak aanbevolen als aanvullende therapie samen met de klassieke antioxidanten, vitamine c en zink ter ondersteuning van de natuurlijke herstelprocessen.
De Europese zwarte vlier is een rijke bron van plantenpigmenten en fenolische bestanddelen Ze bevatten de flavonolen quercetine-3-glucoside en quercetine-3-rutinoside en een groot aantal anthocyanen een groep fenolische bestanddelen verantwoordelijk voor de diepe rode, paarse en violette kleuren van veel fruit, groenten en dus ook vlierbessen…”.. tot zover de wikipedia
Wat kun je doen met vlierbessen ?
Je mag vlierbessen nooit rauw eten, omdat er stoffen in zitten waar men direct van moet overgeven, waar u misselijk van wordt en diarree van krijgt. Deze stoffen verdwijnen bij het verhitten.
Maar als je ze eet als zijnde ‘moes’ als sap of als soep, vlierbessen doen hun werk prima. Kinderen die vaak koorts
Vers geplukte vlierbessen
hebben, kunnen met vlierbessen beter slapen en worden na de koorts weer sneller fit.
Er zitten eiwitstoffen in de vlierbes, en deze stof verhindert het binnendringen van griepvirussen in onze lichaamscellen. Deze eiwitten stoppen het aanvalsenzym van het griepvirus, dit heet “neuraminidase”, waarmee het griepvirus de cel binnen dringt. Daarmee steekt dit eiwit uit de vlierbes het gehele griepvirus in een dwangbuis. Want het griepvirus is niet in staat om buiten onze lichaamscellen te handelen. En kan na een tijdje ook niet meer overleven.
Daarom kom je een verkoudheid, een hoestbui en/of de griep sneller door. Je krabbelt veel sneller weer op. Drink dus direct een vlierbessensapje bij de eerste grieptekenen.
Mocht je al griep hebben, dan kun je, door veel vlierbessen te eten, verhinderen dat het virus totaal uitbreekt. Maar, nogmaals, eet ze niet rauw !
Wist u dat bij hevige zenuwpijnen in de bovenkaak of aangezichtspijnen vlierbessensap ook kan helpen? In vlierbessen zit een onbekende stof die goed zou kunnen helpen bij trigeminus neuralgie. Dit werkt, samen met magnesium, goed in op het zenuwstelsel, volgens de informatie.
De was en vlier bessen
Vroeger, toen er nog geen drogers waren, wapperde de schone en natte was bij ons in de tuin. Aan de waslijn. Met gewone wasknijpers. Mijn oma en mijn moeder hadden de was in dezelfde tuin hangen, want die was toch groot genoeg. We hadden rijen vol met zwarte bessen, kruisbessen, rode bessen, aalbessen. Vlier struiken. Fruitbomen zoals pruimenbomen en appelbomen. Voor een kind was het feest. Alles was eetbaar en gezond.
Voor mijn oma en mijn moeder was het wat minder feest, als de vogels van de vlierbes hadden gegeten. En, al poepend, over de schone was heen waren gevlogen. De vieze paarse vlekken zaten voor altijd in de schone lakens. Die kreeg je er nooit meer uit. Mijn zusjes en ikzelf vonden dat prachtig. Want je kon er ‘dingen in zien’. Dus het laken met ‘de kabouter’ was absoluut favoriet. Die kabouter ? Dat was een vlier vlek.
Vlierbessen als laxerend middel
Vlierbessen worden ook al eeuwenlang gebruikt bij darmproblemen. Het sap kan dienst doen als afvoermiddel, want de ballaststoffen lossen verstoppingen op. Het tegenstrijdige is dat vlierbessen ook kunnen helpen tegen diarree. Als je vlierbessen kunt kopen, bijvoorbeeld als diksap, maak het dan een beetje warm. En drink het als thee., dus vermengd met warm water. Ook kun je misschien gedroogde vlierbessen kopen, kook deze even 5 minuten, laat ze afkoelen en kauw op ca 30 vlierbessen. Niet de vlierbessen doorslikken ! Wél je speeksel, want daar zitten de stoffen nu in.
Naast de antigriep-proteïnen zitten in vlierbessen ook de weerstands vitaminen A en C. Beide vitaminen beschermen ons lichaam actief tegen schadelijke stoffen. Dit doen ze door de aanmaak van immuun cellen te bevorderen. En omdat ijzer, dankzij de Vitamine C, beter uit de voeding opgenomen wordt. Want ijzer is ook een krachtige weerstand versterker voor ons immuunsysteem. Popeye wist dit óók al. Van ijzer word je ijzersterk.
Waar koop (of haal) je vlierbessen ?
Vaak hebben ze dit wel in een reformzaak. Als u het in een reformzaak wilt kopen, wordt de vlierbes ook vaak onder de naam ‘elderflower’ of ‘elderberry’ aangeboden. Kijk altijd even naar het suikergehalte, persoonlijk vind ik de suikerarme siroop (of diksap) het lekkerste. Even een beetje in de thee, of gewoon in sodawater.
Een recept voor het zelf maken van vlierbessensap ?
Ja, prima. Hier komt er eentje :
- Pluk (of koop) ergens 1,5 kilo volle trossen vlierbessen. De takjes knip je er thuis wel af.
- Neem ook ca 1 deci liter water, (=100 ml) daar kook je ze straks in.
Recept voor het zelf maken van vlierbessensap. Lekker is het niet, gezond wel.
Vlierbessen kun je nu overal gratis plukken. Met dit recept maak je ruim 1 liter vlierbessensap. Een een voorraadje aanleggen voor de herfst en winter is een goed idee. Was eerste de vlierbessen goed af, als ze nog aan de takken zitten is het gemakkelijker om deze te drogen. Was ze zeker 2 a 3 maal. Als er veel verkeer langs de struiken rijdt, kan er fijnstof op zitten.
Knip dan met een schaar de vlierbessen zorgvuldig van de trossen af. Zorg ervoor dat er zo min mogelijk takjes aan de bessen blijven zitten.
Als je dan ongeveer een kilo bessen over hebt, kook je die op een laag vuur ongeveer 20 a 25 minuten. Met de 1 deciliter (100 milliliter) water. Alle bessen moeten opengebarsten zijn zodat al het sap eruit gelopen is. Bekleed nu een keukenzeef met een super en superschone doek en laat het mengsel uitlekken totdat alle sap eruit is gelekt. Het beste gaat dit met een kaasdoek. Maar een uitgekookte theedoek kan ook.
Warm het sap nu nog een keer op tot het net niet kookt. Vul nu superschone flessen goed af. Met een trechter. Flessen met een schroefdop zijn dan wel handig. Maar beugelsluitingen zijn ook makkelijk. Ikzelf laat de flessen eerst een ronde in de afwasmachine draaien. Zonder afwasblokjes. Maar even spoelen met baksoda in heet water kan ook.
Klaar is je vlierbessensap. Echt lékker is het niet, maar gezond wel !
Met een vriendelijke groet van Tieneke
Zoekt u de beste zuivere curcumine c3 en/of kurkuma longa ? Ik, persoonlijk, beveel u de kurkuma specialist aan. Deze heeft uitstekende kurkuma in huis, van hoge kwaliteit voor een lage prijs. Met goede Know-How, en kennis van het product. Met liefde en zorgvuldige controle voor al hun kurkuma. En met zorg uitgekozen supplementen. Ethyleen Oxide vrij, Niet bestraald, GMO vrij, gecertificeerd halal en kosher, BSE/TSE vrij !
De NUMMER 1 in kurkuma en andere ayurvedische producten.
Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies. Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding, voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.
Hoe maak ikzelf vlierbessen sap ?
Bronnen :
De Geneeskrachtige Keuken 
Pingback: Hoe pluk ik zelf vlierbessen ? (met recepten, tips en trucs) | De Geneeskrachtige Keuken