De Geneeskrachtige Kruiden serie (Rozemarijn)

De Geneeskrachtige Kruidenserie foto

De Geneeskrachtige Kruiden. Rozemarijn, als ze in de winkel liggen kan ik het niet nalaten om een pakje mee te nemen. En als ik er langs loop, moet ik even aan de blaadjes komen en ruiken. Wist je dat rozemarijn ooit eens een symbool voor liefde, trouw en standvastigheid was ? Rozemarijn is populair. Het is veelzijdig, brengt een heerlijke geur mee. De kleur is mooi. En in de keuken is het een verfijnd lekker kruid. Rozemarijn doet me direct aan Frankrijk denken. Aan de Provence. Haar Latijnse naam is “Rosmarinus Officinalis”. De blaadjes lijken een beetje op dennennaalden en hebben een wat plakkerig harsachtig aroma. De geur van rozemarijn is heerlijk. Hier vindt je een artikel over het 3^e kruid uit De Geneeskrachtige Kruiden serie : Rozemarijn.

Wat is Rozemarijn ?

Rozemarijn is van oorsprong een struikachtige en houtachtige plant. Haar blaadjes voelen een beetje dennennaald-

Rozemarijn, ‘dauw van de zee’. Wat een mooie naam.

achtig aan. Ze wordt ongeveer een meter hoog. Ze groeit al vele duizenden jaren in de buurt van de Middellandse zee. Een typische Middellandse zeegebied plant.

Ze groeit op de droge hellingen. En zo komt rozemarijn ook aan haar naam. Het heeft niets met ‘rozen’ te maken, maar met de zee. “Ros” betekent “dauw”. En “Marinus” betekent “uit de zee”.

Dus de oorspronkelijke naam is ‘dauw van de zee’. Ik vind het een geslaagde naam. Als je ’s morgens een takje bloeiende rozemarijn bekijkt, waar de dauwdruppels nog aan de bloemetjes hangen. Feeëriek mooi ! Doe maar eens.

Als inhoudsstoffen heeft de rozemarijn : etherische olie, flavonoïden, een beetje saponine, looistoffen, fenolzuren, organische zuren, rosmaricine, en hars.

Neem eens een bloeiend rozemarijntakje, en bekijk haar eens rustig en met belangstelling. Haar bloemetjes zijn een klein wonder. Eigenlijk bloeit de rozemarijn ’s winters, zodat de hete zon haar bloemetjes niet uitdroogt. In Nederland bloeit de rozemarijn in het voorjaar en in het najaar. Ze bloeit in April, Mei en Juni.

Eigenlijk zijn er heel veel verschillende soorten rozemarijn. Rozemarijn houdt van zon.

Weetjes over rozemarijn in de keuken

Als je verse rozemarijn koopt, kijk dan even of er geen bruine bladnaalden te zien zijn. Die kun je niet meer eten.
Wees voorzichtig met de dosering van rozemarijn in je gerechten, er was ooit eens een kok die zei : ..”..Rozemarijn ? De helft van wat je van plan was te gebruiken is nog tevéél..”..
Rozemarijn maakt een delicatesse van kip- en lamsschotels.
Een zéér verfijnd mengsel maak je van : zout, peper, tijm, salie, rozemarijn en (cayenne) peper. Alles in ongeveer gelijke delen. Hier betaal je in een winkel veel geld voor. En je maakt het zélf in 2 minuten !
Heb je een flinke bos rozemarijn kunnen kopen ? Zet ze in een beker water. Maar,.. rits éérst de bladnaalden een ca 3 a 5 cm vanaf de onderkant af. Snij de houtige steel schuin af. Snij de top eraf. En zet ze in de beker water. Op een zonnige plek op je vensterbank. Geheid dat ze wortels krijgen.
Zaaien van rozemarijn zaadjes is een heel karwij, ik ben er niet aan begonnen. Maar via stekken gaat het prima.
Na jaren rozemarijn stekjes te hebben gepoot, werd de grond moe. Dan groeit de rozemarijn haast niet meer. Doe er (ca 3) platgedrukte eierdoppen bij. Rozemarijn houdt van kalkrijke grond.
Rozemarijn past uitstekend bij bonenkruid, knoflook, lavendel, laurier, majoraan, pepermunt, oregano, peterselie, salie, tijm, en citroen.
Misschien is het daarom dat de combinatie van zeezout en rozemarijn sinds oude tijden een heerlijke basis vormt voor Mediterrane gerechten.
Neem eens een beetje olijfolie, wat zeezout, een eetlepel citroensap en een takje verse rozemarijn erin. En je hebt de lekkerste en simpelste dip voor je stokbroodje.
Rozemarijn en aardappelen zijn haast voor elkaar gemáákt
Als je een takje rozemarijn op de BBQ doet, over de groenten spiesjes. De geur van de rozemarijn is dan haast nog verfijnder dan die van de groenten.
Maak je je eigen vruchten gelei ? Steek eens een takje rozemarijn in de jampot, voordat je je gelei erin giet. Mmmmm,.. !

Welke planten passen het best bij rozemarijn, op de vensterbank of in de tuin ?

Misschien heb je het wel eens gezien, als je rozemarijn op de vensterbank náást bijvoorbeeld ‘dille’ zet, dan ‘schrikt’ de dille. En worden haar pluimen al snel helemaal geel. Ik denk dan dat de verzorg-elfjes de strijd verliezen en er vandoor gaan. Dan wordt de zwakste plant ziek en gaat deze ‘dille’ dus dood. Dille en rozemarijn mogen elkaar niet. Ze zijn van verschillende plantenfamilies.

Je kunt dus het beste kruiden planten van dezelfde familie bij elkaar zetten. Deze rozemarijn familie heet de ‘lipbloemen familie’ (Labiatae Lamiaceae) en ze passen op de vensterbank, of in de tuin of op je balkon, náást de andere ‘lipbloemen familie’.

Dat zijn salie, munt en tijm. Deze planten familie vechten elkaar de tent niet uit. Het zijn allemaal kruiden met een houtige stam, waar de plant op groeit. Dus ze zijn sterk. Daar houden de zachtere kruiden, zoals dille en basilicum niet zó van.

De geneeskracht van rozemarijn ?

De geneeskracht van rozemarijn is al sinds vele duizenden jaren beschreven. De etherische olie bevat een stof die een beetje aan kamfer doet denken. Deze plant uit het Middellandse zeegebied was dus in oude tijden al bekend. Berichten over rozemarijn werden overgenomen in de Middeleeuwse kruidenboeken. Maar de lijst van toepassingen werd steeds langer en langer. In de tijd van Dr. Kneipp beheerste de plant dan ook de volksgeneeskunst uit die tijd.

Rozemarijn werd gebruikt in thee, wijn, bad en spiritus.

Als werking heeft de rozemarijn een antibacteriële werking.
Ze werkt bloeddruk verhogend, eetlustopwekkend.
Ook staat er beschreven dat rozemarijn goed is tegen leveraandoeningen en maagversterkend werkt.
Rozemarijn werkt ook ontspannend bij gespannen spieren.
Helpt tegen depressiviteit
Rozemarijn kan helpen tegen galproblemen en een te lage gal productie of een trage of onvoldoende galuitscheiding
Tegen leverfunctie stoornissen en chronische lever aandoeningen en een zwakke leverfunctie. Tegen leverontstekingen.
Rozemarijn staat beschreven als ondersteunend te kunnen helpen tegen verteringsklachten.
Een kopje rozemarijn thee in de ochtend heeft een stimulerend effect en bevordert de alertheid aan het begin van de dag. Of wanneer je je wat flauw voelt.
De rozemarijnwijn werd in deze tijden als potentieverhogend middel gewaardeerd.
Rozemarijn thee zou hoofdpijn kunnen verlichten en spijsverteringsklachten kunnen tegengaan.
Rozemarijn bevat saponinen, deze stof zit er ook in het ayurvedische middel Brahmi ‘Gold’. Hiervan wordt beschreven dat het ons geheugen zou kunnen versterken en eveneens onze mentale veerkracht.
Rozemarijn zou verlichting kunnen geven tegen indigestie en winderigheid
Een slap aftreksel van rozemarijn, dus als thee, zou kunnen helpen tegen spanningshoofdpijn, zenuwpijn en tegen verkoudheid.
Je kunt van rozemarijn ook een antiseptische gorgeldrank maken.

Rozemarijn-wijn zelf maken : Neem 3 a 4 verse takjes van de rozemarijn plant. Doe deze in een fles met rode wijn. (Giet er eerst een beetje wijn uit). Doe er ook van 1 a 2 cm hele dunne plakjes verse gesneden gember en een pijpje Wine Glass, Red Wine, Drink, Glass, Wine kaneel bij. Laat het geheel ca 2 weken in de zon op de vensterbank staan, schudt elke dag even een keertje. En zeef het daarna áf. Eenmaal daags een klein likeurglaasje is een goede dosering.

Rozemarijn-thee zelf maken : Neem 1 flinke theelepel verse rozemarijn bladnaalden. Overgiet het met ¼ liter koud water. Breng het langzaam aan de kook. Meteen daarna van het vuur nemen en afzeven. ’s Morgens en ’s middags een kopje van deze thee drinken tegen vermoeidheid. Bijvoorbeeld ná infectieziekten en griep.

Rozemarijn-bad zelf maken : Neem 50 gram verse bladnaalden van de rozemarijn plant op 1 liter water. Verhit dit tot het kookpunt. Laat het 30 minuten trekken en zeef het af. Voeg deze vloeistof aan je ligbad toe. Het werkt opwekkend.

Rozemarijn-olie zelf maken : Heel simpel ! pak een pot of fles. Doe er een paar takjes verse rozemarijn in. Giet er goede olijfolie over, tot alles onder olie staat. Zet dit op een warme en zonnige plek. Laat het daar 3 weken staan en schud het iedere dag éven. Zeef het na 3 weken áf en giet het in een mooie fles. Doe er nog een takje voor de versiering in. Klaar. Lekker als dressing met een beetje citroensap, peper en zout.

Rozemarijn kompres zelf maken : Bijvoorbeeld tegen stress hoofdpijn of verkrampte spieren. Het is een simpel recept. Neem een grote pot, waar bijvoorbeel augurken in hebben gezeten. Kook of was de pot mét deksel goed schoon. Of doe deze in de afwasmachine. En doe er ca 50 gram rozemarijn in, én 15 gram gedroogde moerasspirea of gedroogde pepermuntblad. Vul nu de pot áf met natuurazijn. Laat alles 2 a 3 weken op een zonnige plaats op de vensterbank staan. Giet het daarna, door een doek of zeef, in een donkere fles over. En sluit deze goed af. Giet dan, als je hoofdpijn hebt, een beetje azijn in een schaaltje. Week er een flanellen doek in, wring deze uit en leg het op je voorhoofd. En ga even rustig liggen. Helpt kou je tegen je hoofdpijn ? leg dan de schaal-met-azijn éérst even in de koelkast. Dus niet de hele fles, maar de schaal.

Als uitwendige toepassingen staat er over rozemarijn geschreven :

Tegen jicht, krampen en nerveuze vermoeidheids verschijnselen. Tegen huidproblemen, schaafwondjes, spierpijn. En rozemarijn is een zeer goed middel tegen roos en om de haargroei te stimuleren. Recepten ? Zie direct bovenstaand.

Hoe kan ik zelf het beste rozemarijn kweken ?

Rozemarijn kun je eigenlijk niet ‘zomaar’ in de grond poten. Na één winter is de plant dood. Dus het beste is de plant in een bloempot of bloembak te houden. Rozemarijn is een plant die het liefst op ietwat schrale bodem groeit. Een mengsel van 40% potgrond en gemengd met 60% grof zand is de ideale bodem voor rozemarijn. Na een jaar moet je er wat kalk (eierschalen) bij leggen.

Om rozemarijn te kweken kun je de takjes ook op de grond leggen. En er een beetje grond overheen strooien. Rozemarijn maakt zelf de wortels wel áán uit haar zijtakken.

Of stek ze zelf en zet ze direct in een grotere pot met de juiste grondsoort. ‘’s Winters moet ze naar binnen, ze overleeft de winter niet. Rozemarijn houdt van zon !

Verder nog wat leuks of wetenswaardigs over rozemarijn ?

Het waren de Benediktijner monniken die de rozemarijn mee hebben genomen, over de Alpen. Ze waren niet op zoek naar een lekker keukenkruid, maar naar een medicijn. Het medicijn heette ‘dauw van de zee’. Oftewel ‘rozemarijn’. Dat zal een enorme reis geweest zijn, in die tijden. Over de Franse of Zwitserse Alpen heen moeten gaan. Lopend nog wel.

Géén ‘Gotthardtunnel’. En de hele dag “Berregie-óp-en-Berregie-áf” zou een Drentse groep dan luidkeels zingen. En Landscape, Switzerland, Mountains heb je dan éindelijk de plant gevonden die je zocht, blijkt het géén winterharde plant te zijn. Stel je voor, dat je weer thuis bent, en de gevonden schat is niet winterhard. Kun je nóg een keer gaan. Daarom wordt de rozemarijn vaak in bloempotten of bakken gekweekt.

Vroeger werd de plant niet als keukenkruid gebruikt, maar als medicinale plant. Rozemarijn had een uitstekende staat van dienst.

Haar Latijnse naam is “Rosmarinus Officinalis. Wist je dat als groenten of kruiden in hun officiële Latijnse naam ‘officinalis’ hebben staan, dat dit letterlijk betekent ‘uit de apothekers werkplaats’ ? Het zijn planten met een oude geschiedenis.

Bijen zijn gék op rozemarijn bloemetjes !

In de Middeleeuwen had men alléén kloosterplanten als medicijn. Als de monniken uit díe tijd ineens in ónze tijd zouden zijn, zouden ze naar de Intratuin gaan voor hun medicijnen. En hadden grote bewondering voor zo’n enorme apotheek. Een apotheek (als winkel met doosjes en potjes) werd door deze monniken niet als zodanig herkend.

Trouwens : Bijen zijn ook helemaal gék op de bloemetjes van de rozemarijn.

Contra Indicaties van Rozemarijn

Gebruik niet teveel rozemarijn als je een hoge bloeddruk hebt. Rozemarijn verhoogt de bloeddruk.
Gebruik niet teveel rozemarijn als je medicatie tegen een te hoge bloeddruk hebt.
Bij een normale dosering is er van rozemarijn geen enkele bijwerking te vrezen.
Wees erg voorzichtig met rozemarijn als je zwanger bent, het ontspant de spieren. Dus ook van de baarmoeder.
Neem géén rozemarijn-bad vóór het slapen gaan. Rozemarijn werkt opwekkend.

De lekkerste recepten met rozemarijn :

Zoekt u de beste Curcumine C3 Complex ‘Superieur’ en/of kurkuma longa ? Ik, persoonlijk, beveel u dekurkumaspecialist aan. Een webshop met brede specialistische kennis over kurkuma en curcumine en veelzijdige hoogwaardigezuivere producten. Zij zijn gewoon de beste als het over kurkuma gaat ! De beste kwaliteit voor de laagste prijs. Natuurproducten volgens de oude 100 % natuurlijke ayurvedische methode. Zonder enige vorm van toevoegingen.

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies. Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding, voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.

Meer artikelen uit deze De Geneeskrachtige Kruiden serie ?

Abionie Anuska op 17 januari 2023 om 7:06 pm schreef:

Is rozemarijn thee ook goed voor epilepsie patienten om de overprikkelende zenuwen tot rust te brengen?

Reactie ↓
- Tieneke Scholtens op 19 januari 2023 om 10:16 am schreef:
  
  Dank voor je vraag en je vertrouwen. Rozemarijn zit ook in gerechten, op aardappeltjes en in andere gerechten. Het lijkt mij geen probleem om eens een kopje rozemarijnthee te drinken. Mits het niet te sterk is. En geen kruidensupplementen zijn. Met een hartelijke groet van Tieneke
  
  Reactie ↓
Annemiek op 25 juli 2022 om 12:24 am schreef:

Heerlijk om alle weetjes en adviezen te lezen van verschillende kruiden. Heel interessant. Heb vorig jaar een kruidentuintje aangelegd, ook met Rozemarijn. De Rozemarijn heeft de winter prima overleefd en steek nu torenhoog boven de andere kruiden uit. Heeft prachtig gebloeid in het voorjaar. Ik vind het een wonderschone snelgroeiende en krachtige plant die best een niet te koude winter kan overleven. Zeker het proberen waard!

Reactie ↓
Pingback: De Geneeskrachtige Kruiden serie (Peterselie) | De Geneeskrachtige Keuken
Pingback: De Geneeskrachtige Kruiden serie (Dragon) | De Geneeskrachtige Keuken