De Geneeskrachtige Kruiden serie (Basilicum)

Basilicum is écht een Zuidwest Europees kruid. Vooral de Italiaanse keuken weet wel raad met basilicum. De Latijnse naam van basilicum is ‘Ocimum Basilicum Labiatae’. Of de ‘Ocimum Sanctum Labiatae’ De klassieker van tomaten, olijfolie en mozzarella blijft lekker. Maar een échte vers gemaakte basilicumpesto is een gerecht waar je het water in de mond loopt. En dan over spaghetti. Basilicum hóórt in de minestrone soep en in de ‘salsa verde’. Hier vind je een leuk en informatief artikel over een oud Europees kruid, basilicum. Mét natuurlijk de nodige tips en truks en de bijbehorende recepten.

Wat is basilicum ?

Waarbij iemand bij koriander kan zeggen dat hij het niet lust. Of bij rozemarijn dat men de kleine blaadjes vervelend in het eten vindt. Maar bij de geur van het kruid basilicum hoor je de meeste mensen zeggen dat ze het héérlijk vinden. Dat vind ikzelf ook, een bos verse basilicum op de vensterbank ruikt héérlijk. En als je het op de markt hebt gekocht, en het ligt alvast in de auto op de bank,.. die geur als de deur weer open gaat. Daarbij loopt je het water in je mond. Zin in Italiaans eten !

Basilicum is lid van de lipbloemigen familie. Het is een van de bekendste en meest geliefde kruiden uit West Europa. Dit lekkere geurende en goed smakende keukenkruid houdt van warmte en zonlicht. Als het te koud is wordt de basilicum snel bruin, verschrompelt en laat haar blaadjes vallen. Je kunt basilicum geen winter buiten laten, dan gaat de plant dood. De blaadjes staan tegenover elkaar en zijn kruislings geplaatst.

Ik heb graag een pot vol basilicum in de keuken op de vensterbank staan. Het ruikt lekker en het ziet er mooi uit. Vooral als het in het zonnetje staan, en genoeg water krijgen, kunnen ze flink groeien.

Van oorsprong komt de basilicum uit Zuid Azië, zelfs mogelijk uit India. Van daaruit heeft de basilicum zich verder verspreid. Maar bóven de Alpen komt de basilicum niet meer in het wild voor. Alléén in gekweekte vorm.

Weetjes over basilicum in de keuken

Daar kun je boeken over vól schrijven. Wist je dat er een heleboel soorten basilicum zijn ? Net als bij tijm ? Er zijn de citroen- anijs- en kaneel- en thai basilicum. Maar de basilicum die wij zo lekker vinden heet de Genovese Basilicum, vers geplukt is ze een beetje peperachtig van smaak. En ook heel volmondig en intensief aromatisch. De basilicum plant bevat, naast vele gezonde, etherische oliën ook bijzondere bitterstoffen. Deze bitterstoffen stimuleren een honger gevoel en ook een goede spijsvertering.

• Het is wel een goed idee om ’s winters een verse basilicumplant in huis te halen. Verse basilicum is véél lekkerder
  
  

  Verse basilicum in een pot

  dan de gedroogde, en zo heb je altijd verse en zachte jonge blaadjes om in je gerechten te doen. Verse basilicum heeft het beste aroma.

• Basilicum is erg lekker in kwark en yoghurt.
• Wist je dat de blaadjes van de basilicum nooit méégekookt mogen worden ? De aroma van de basilicum gaat grotendeels verloren en het gerecht zélf kan een bittere bijsmaak krijgen. Basilicum gebruik je vers.
• Basilicum smaakt en combineert uitstekend in salades en in mayonaise.
• Bij schorseneren en asperges hoort vers geknipte basilicum. En een beetje gesmolten boter en een zacht eitje. Mmmm,..
• Maak je wel eens je eigen pizza ? Of bruschetta ? De combinatie van tomaat, rozemarijn en bonenkruid is een goede vervanger van peper. Snij de blaadjes niet klein, daarmee verliezen ze teveel aroma.
• In vroegere tijden werd basilicum vooral gebruikt bij vette gerechten, omdat basilicum de spijsvertering bevordert.
• In de dieetkeuken wordt er met basilicum ook zout vervangen.
• Basilicum is erg lekker als verse soepgroente, niet snijden maar scheuren en in de verse soep.
• Heb je een basilicum plant ? Deze moet vrij veel water hebben, maar,…. Geef haar géén ijskoud kraanwater. Neem even een gieter, die met water van kamertemperatuur is gevuld. Dan blijft de plant veel mooier.
• In de keuken gebruik je de verse bladen van basilicum, maar als je het medicinaal wilt gebruiken dan neem je de bloeiende bloemetjes.
• Die lekker en pure basilicum smaak komt goed tot haar recht in komkommer en tomaten salades. In soepen, sauzen en vleesgerechten en vis gerechten.

Heeft basilicum ook een geneeskrachtige werking ?

In India is er een roodkleurige basilicumsoort, van oorsprong is de basilicum er zo-wie-zo inheems. Deze  basilicumsoort, gewijd aan de Goden Vishnu en Krishna, is één van de heiligste planten in het huidige India. Het heeft een verkwikkend en versterkend effect op het lichaam. En traditioneel wordt basilicum gebruikt om de lucht te zuiveren.

In de vroegere volksgeneeskunde gebruikte men basilicum vooral voor de maag en bij gebrek aan eetlust. Ook bij verstoppingen werd basilicum gebruikt. Bij keelontstekingen werd ermee gegorgeld. En als men last had van etteringen en slecht genezende wonden werd basilicum als kompres gebruikt.

Basilicum heeft een lange lijst van geneeskundige eigenschappen.

Basilicum thee maken : Neem 1 a 2 flinke eetlepels basilicum met bloemen. Overgiet dit met 1/4^e liter kokend water, laat het ca 15 minuten trekken en zeef het af. Drink dan, ongezoet, 1 kop thee ervan.

Voor een maag en/of darmkuur of bij veel last van darmwind, drink je dagelijks 2 koppen van deze thee. Na 8 dagen hou je een pauze van 14 dagen. En daarna doe je een keer van wéér 8 dagen.

Ook werd deze thee gebruikt tegen nerveuze onrust en slapeloosheid.

Werking van basilicum : de plant basilicum  helpt huid weekmakend, antibacterieel, schimmelwerend, slijmoplossend, krampwerend, wormverdrijvend, koortswerend, zenuw versterkend, weerstand verhogend, digestief, laxerend en verkwikkend.

Spijsvertering : Basilicum werd vroeger gebruikt om, ná het overgeven, de maag weer te kalmeren. Tegen buikpijn en wormen. Het verhoogt de productie van beschermend maagslijm, en beschermt zo de maag tegen irritatie door bijtende stoffen.

Mentaal en emotioneel : Basilicum werkt opwekkend en versterkend. Het verhoogt een goed humeur door ‘zin in dingen doen’ te versterken. Het vermindert een onrustig gevoel, helpt tegen een lichte depressie. Helpt als thee tegen stress gerelateerde hoofdpijn.

Ademhalingssysteem : Hier helpt basilicum slijmoplossend en krampwerend. Helpt tegen (door histamine veroorzaakte) kramp in de bronchiën, heilzaam bij astma en rinitus, gebruikt tegen hoest, verkoudheid, koorts, keelpijn en griep.

En als laatste werd er beschreven dat basilicum helpt tegen blaasontsteking, uruneweg infecties, het verlaagt de bloedsuikerspiegel en helpt tegen schadelijke cholesterol- en triglyderiden niveaus.

Hoe kan ik zelf het beste basilicum kweken ?

Kruiden uit de supermarkt zijn onder heel andere omstandigheden gekweekt dan bij ons in de tuin of op de vensterbank. Of het balkon. Die supermarkt basilicum heeft nog nooit daglicht gezien en nooit wind of regen gevoeld. Daarom gaat deze ook vaak dood als je het pas gekochte plantje buiten neer zet. De overgang van ‘kas plantje’ naar buitenplant is gewoon te groot.

Maar ook als het vanuit een gekoelde winkel in een warm huis belandt heeft de basilicum het al erg moeilijk.

Het beste kun je zo’n winkelplant even in 4 aparte planten verdelen. De toppen eruit halen, dan groeit de plant ‘breder’. Laat je 4 plantjes eerst even wennen aan zon, wind en temperatuur schommelingen. Voordat je ze buiten zet.

Ikzelf heb er enorm veel plezier aan om zelf basilicum stekjes te stekken in een glaasje water op de vensterbank. Ze doen het goed in het zonnetje en op de vensterbank. Maar als je ze in de pot gaat planten en in de tuin zet, wees dan voorzichtig met slakken. Die zijn dól op basilicum ! Een klein randje neemolie, met een kwastje over de rand van de pot gesmeerd, houdt slakken absoluut op een afstand.

Zet basilicum in de zon, zorg voor goed doorlatende grond en geef ze het liefst ’s morgens water. Basilicum houdt van vochtige warmte, maar heeft een hekel aan natte voeten. Knip de blaadjes, die je in je gerechten wil gebruiken, het beste uit de bovenste bladeren. Dan hou je je basilicum mooi vól.

Als het te droog is is basilicum gevoelig voor spintmijt. Geringe aantasting kun je nog wel wegspoelen onder de kraan. Maar bij een complete spintmijt aanval moet je de basilicum weg gooien. Zet haar daarom niet te dicht in de buurt van salie. Die hebben vaak last van spintmijt.

Basilicum kan geen winter overleven, dus volgend jaar moet je weer overnieuw beginnen.

Welke planten passen het beste bij basilicum op de vensterbank of in de tuin ?

Hoewel ze óók een lid van de ‘lipbloemige’ familie is, zet ik haar nooit bij munt of rozemarijn in de buurt. Die mogen elkaar niet zo.

Als ik haar in een grote bloempot in een hoekje in de zon zet, doe ik geen andere planten in haar bloempot. Op de een of andere manier groeit basilicum béter in haar eentje. Ze neemt haar eigen plek in.

Zet ze pas eind mei tot eind juli buiten, ze zijn erg koude gevoelig.

Verder nog wat leuks of wetenswaardigs over basilicum ?

Ja, eigenlijk zijn er wel een boel leuke en interessante weetjes over basilicum te vinden. Het is wel duidelijk dat dit als een erg gewaardeerd en hoogstaand medicinaal kruid werd gezien, in oude tijden. Een ‘Koninklijk’ kruid.

• De naam basilicum is afgeleid van het Oudgriekse woord “Basilcum”, wat koning betekent. Het wordt dan ook ´koningskruid´ genoemd.
• Het Griekse woord schijnt oorspronkelijk :‘lokaal vorst, chef, hoofdman’ te hebben betekend. De aanduiding basilicus ‘koninklijk’ zou aan het kruid ōcimum zijn toegevoegd vanwege de edele geur.
• Waarschijnlijkvanwege de formele overeenkomst werd basilicum, eenmaal verward met basilisca wat ‘een tegen het gif van de basilisk helpend kruid (herba regia)’, in de Middeleeuwen beschouwd als een remedie tegen beten van de basilisk of slangdraak
• De wortels van basilicum liggen in India, daar is het een heilig kruid dat aangeplant wordt bij tempels. Basilicum is gewijd aan de Hindoegoden.
• De bewoners van India kozen dit kruid ook om de eed op te zweren bij de rechtbank.
  
  

  Er is een Basiliek, in Moskou, die “Basiliek Basilicum” heet. De kleuren zijn erg mooi.

• In de 12de eeuw kwam Basilicum naar Frankrijk.
• Er is een Basiliek, in Moskou, die heet “Basiliek Basilicum. En is schitterend gekleurd !
• Verwerk basilicum in een gezichtsmasker. Doe een stuk of tien blaadjes in een mixer tot het een pappig geheel wordt. Voeg eventueel nog yoghurt aan toe. Of zachte room. Dat helpt ook bij het reinigen van de huid. Even 15 minuten laten intrekken en afwassen met lauw water.
• In het jaar 1599 scheef men over basilicum : “basilica is gut den di luttel worm anedat lif cumet sclapende”  ‘basilicum is goed voor hen, in wier lijf in de slaap wormpjes binnendringen’
• In de ayurveda schaart men basilicum onder de smaak ‘scherp’.
• Basilicum bevat veel goede en gezonde vitamines en mineralen. In de groene delen van basilicum zitten bijna álle B-vitamines en ascorbine zuur. Ook de mineralen kalium, calcium, magnesium, ijzer en choline zijn er in een basilicumplant te vinden.
• Voeg bij het schoonmaken van het huis 2-3 druppels toe aan een emmer water om de vloer te reinigen. Ruikt lekker. En op een zachte doek kun je basilicum olie prima gebruiken om hout af te nemen.

Zo zullen er nog vele andere tips, trucs en toepassingen te vinden zijn. Maar dit vond ik de leukste en meest bruikbare.  De Egyptenaren gebruikten aromatisch basilicum poeder in mengsels voor mummificatie.

Er werd een rozenkrans gemaakt van de stengels van de plant, die bescherming konden bieden tegen kwade krachten, het boze oog.

In de landen van Zuid-Europa wordt de basilicum beschouwd als een plant die loyaliteit en liefde aangeeft. Als een jonge man een basilicum takje uit de handen van een meisje pakt, wordt hij haar bruidegom. Beschouwd als een sterk afrodisiacum, zal het kruid helpen de zin in seks te vergroten. Zowel mannen als vrouwen wordt geadviseerd om het kruid in te nemen voordat liefdesvreugde.

De smaak van basilicum wordt als onvergelijkbaar en vorstelijk beschouwd. Eerdere gerechten met kruiden werden tenslotte alleen in rijke huizen geserveerd. Indianen beschouwen de aromatische plant als goddelijk. Het beschermt het huis tegen kwade spreuken, reinigt de menselijke aura. En zo is het wel genoeg, nietwaar ?

Heeft basilicum ook interacties ergens mee ?

Ja,  een paar.  Wist je dat je niet op verse basilicum bladeren moet kauwen, vanwege de zuren ? Het is nogal slecht voor je tandglazuur.

Van de ‘heilige basilicum’ (Tulsi) werd er gezegd dat het de bloedsuikerspiegel zou kunnen beïnvloeden. In dit geval verlágen.

Neem geen Heilige basilicum (Tulsi) als je zwanger bent, het kan de baarmoeder samentrekken.

En omdat de werking van Tulsi ook opwekkend van gemoed is en slaapverwekkend, zijn de medicijnen Diazepam (Valium) en Pentobarbital (Nembutal)  niet de meest gelukkige keuzes. Want dan neem je 2 middelen tegen één kwaal.

De lekkerste recepten met basilicum die ik ken :             

1. Pasta met tomatenpesto en basilicum
2. Asperges met ei en basilicum saus
3. Basilicum Pesto (Klassiek recept)

Met een hartelijke groet van Tieneke

Zoekt u de beste zuivere curcumine c3 en/of kurkuma longa ?  Ik, persoonlijk, beveel u de kurkuma specialist aan. Deze heeft uitstekende kurkuma in huis, van hoge kwaliteit voor een lage prijs. Met goede Know-How, en kennis van het product. Met liefde en zorgvuldige controle voor al hun kurkuma. En met zorg uitgekozen supplementen. Ethyleen Oxide vrij, Niet bestraald, GMO vrij, gecertificeerd halal en kosher, BSE/TSE vrij ! 

De NUMMER 1 in kurkuma en andere ayurvedische producten. 

Disclaimer : Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Samensteller doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie. De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden. Houd er rekening mee dat de inhoud van dit artikel nog niets is geëvalueerd door medisch deskundigen. Geen van deze informatie dient te worden opgevat als medisch advies.  Raadpleeg daarom altijd een medisch gespecialiseerd/gekwalificeerd arts met kennis van natuurlijke supplementen voor aanvang van gebruik van natuurvoeding, voedingsadviezen en/of voeding of natuurlijke supplementen.

Meer artikelen uit deze De Geneeskrachtige Kruiden serie ? 

1. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/03/07/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-deel-1-inleiding/
2. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/03/14/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-tijm/
3. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/03/28/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-salie/
4. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/04/11/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-rozemarijn/
5. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/04/25/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-oregano/
6. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/05/09/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-basilicum/
7. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/05/23/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-dille/
8. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/05/30/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-dragon/
9. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/06/13/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-munt/
10. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/06/27/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-peterselie/
11. https://degeneeskrachtigekeuken.nl/2021/07/11/de-geneeskrachtige-kruiden-serie-koriander/